امید به آینده در چالش شهریه دانشگاه
.jpeg)
امید به آینده در چالش شهریه دانشگاه
دانشجویی کارشناسی‌ارشد مهندسی برق دانشگاه آزاد اسلامی
بسیاری از دانشجویان دانشگاه آزاد این روزها با دغدغه‌ای مشترک دست‌به‌گریبان‌اند: چگونه میان شهریه‌های رو به افزایش و تمرکز بر درس و آینده خود تعادل برقرار کنند؟ آنچه باید در نگاه اول تنها یک عدد در فیش ترمی باشد، در عمل به یکی از جدی‌ترین نگرانی‌های ذهنی دانشجویان بدل شده است. وقتی هر ترم بخش قابل توجهی از درآمد خانواده‌ها صرف شهریه می‌شود، طبیعی است که ذهن دانشجو آرامش لازم برای تمرکز کامل بر یادگیری را از دست بدهد.
افزایش شهریه در شرایطی که هزینه‌های زندگی نیز به‌طور عمومی رشد کرده، فشار روانی بیشتری بر دانشجویان وارد می‌کند. بسیاری ناچارند بخشی از زمان خود را به کار پاره‌وقت اختصاص دهند تا بتوانند از پس مخارج بربیایند. هرچند تجربه کار می‌تواند مفید باشد، اما وقتی انگیزه اصلی تنها تأمین شهریه باشد، نتیجه آن خستگی و کاهش کیفیت تمرکز در کلاس خواهد بود. به‌ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی که انتظار می‌رود دانشجو همه انرژی خود را صرف پژوهش کند، این دغدغه مالی بیش از حد معمول سنگینی می‌کند.
پیامد چنین وضعیتی تنها فردی نیست. اگر تحصیل در دانشگاه آزاد به‌تدریج به مسیری پرهزینه تبدیل شود، امکان دارد برخی از دانشجویان مستعد از ادامه تحصیل منصرف شوند. این مسئله می‌تواند عدالت آموزشی را خدشه‌دار کند؛ چراکه در نهایت تنها کسانی قادر به ادامه مسیر خواهند بود که توان مالی بیشتری دارند. از همین رو، دغدغه دانشجویان نه صرفاً درباره خودشان، بلکه درباره آینده آموزش در کشور نیز هست.
البته دانشگاه آزاد نیز همواره تلاش کرده است بخشی از فشارها را کاهش دهد. اعلام شده که درآمدهای غیرشهریه‌ای در حال افزایش است و طرح‌هایی مانند تسهیلات مالی، وام دانشجویی یا مدل‌های پلکانی برای شهریه می‌تواند بخشی از مشکلات را جبران کند. با این حال، آنچه دانشجویان انتظار دارند شفافیت بیشتر و همدلی جدی‌تر است. وقتی دانشجو بداند هزینه‌ای که می‌پردازد در چه مسیری هزینه می‌شود و چه خدمتی در برابرش دریافت می‌کند، پذیرش شرایط آسان‌تر خواهد شد.
مسئله تمرکز دانشجویان را نیز نباید نادیده گرفت. ذهنی که درگیر نگرانی مالی باشد، فرصت چندانی برای خلاقیت و یادگیری عمیق نخواهد داشت. اینجا دقیقاً همان نقطه‌ای است که دانشگاه می‌تواند با سیاست‌گذاری‌های حمایتی، با ارائه وام، فرصت‌های پژوهشی همراه با حق‌الزحمه یا حتی تخفیف برای دانشجویان کم‌برخوردار، فضایی آرام‌تر ایجاد کند. چنین اقداماتی نه تنها به کاهش فشار بر دانشجویان کمک می‌کند، بلکه سرمایه‌گذاری بلندمدتی برای ارتقای کیفیت آموزش و اعتبار دانشگاه نیز خواهد بود.
دانشگاه آزاد، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نهادهای آموزشی کشور، نقشی فراتر از یک مؤسسه مالی دارد. این دانشگاه از آغاز با شعار «آموزش برای همه» به میدان آمد و هنوز هم می‌تواند با اندکی بازنگری در سیاست‌های شهریه و حمایت از دانشجویان، آن وعده نخستین را زنده نگه دارد. شاید افزایش شهریه‌ها در شرایط اقتصادی امروز اجتناب‌ناپذیر باشد، اما شیوه مدیریت و توزیع این فشار می‌تواند تعیین‌کننده باشد؛ اینکه آیا دانشجویان با امید و انگیزه ادامه می‌دهند یا با اضطراب و ناامیدی کنار می‌کشند.
در نهایت، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد حفظ تعادل است؛ تعادلی میان نیاز دانشگاه به منابع مالی و نیاز دانشجویان به آرامش ذهنی و تمرکز علمی. اگر این تعادل برقرار شود، هم دانشگاه به مسیر توسعه خود ادامه خواهد داد و هم دانشجویان می‌توانند با خیال آسوده‌تری به تحصیل بپردازند و آینده‌ای روشن‌تر برای خود و جامعه رقم بزنند.