تقویت هوش کلامی و منطقی دانشجویان با الگوی ارائه سه دقیقه‌ای
.jpg)
به گزارش روابط عمومی سازمان ترویج مطالعه ونشر جهاد دانشگاهی، مراسم اختتامیه دومین دوره مسابقات ملی ارائه سه دقیقه‌ای سدید امروز، ۲۱ آبان‌ماه از سوی سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاد دانشگاهی در محل تالار دهشور دانشکده علوم پایه دانشگاه تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، رضا عامری، رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه تهران طی سخنانی بیان کرد: ارائه علمی یک پایان‌نامه، رساله، مقاله، ایده یا حتی محتوای یک کتاب را می‌توان در زمانی کوتاه حتی در حدود سه دقیقه به‌صورت مؤثر و جامع ارائه کرد. پیش‌تر کتاب «مدیریت یک دقیقه‌ای» اثر اسپنسر جانسون را مطالعه کرده بودم که براساس اصل معروفی در اقتصاد و مدیریت یعنی قانون «۸۰/۲۰»، تألیف شده است. این قانون که نخستین بار توسط اقتصاددان ایتالیایی «ویلفردو پارتو» پس از جنگ جهانی دوم مطرح شد، بیان می‌کند که حدود ۸۰ درصد از نتایج ناشی از ۲۰ درصد علل است. به‌عبارت دیگر، بخش عمده‌ای از منابع، ثروت یا حتی دستاورد‌ها در اختیار درصد اندکی از عوامل یا افراد قرار دارد.
وی افزود: در زندگی شخصی و حرفه‌ای نیز همین الگو برقرار است. هنگامی که اهداف متعددی برای خود تعیین می‌کنیم، معمولاً دو یا سه هدف کلیدی هستند که تحقق آنها بیشترین تأثیر را بر موفقیت ما دارند. در مقابل صرف ۸۰ درصد از زمان برای امور جزئی و کم‌اهمیت، تنها به اتلاف انرژی و فرصت‌ها می‌انجامد.
عامری تصریح کرد: در همین راستا، ایده «ارائه سه دقیقه‌ای» می‌تواند موضوعی کاربردی و جذاب باشد. بسیاری از دانشجویان یا داوطلبان هیئت علمی در زمان مصاحبه یا دفاع علمی توانایی خلاصه‌سازی و بیان مؤثر مطالب خود را در مدت‌زمان محدود ندارند؛ در حالی که مهارت ارائه فشرده و هدفمند، نیازمند نوعی سواد رسانه‌ای، تسلط بر موضوع و توان ارتباطی بالا است.
وی اظهار کرد: به یاد دارم در یکی از مصاحبه‌های تلویزیونی، رئیس‌جمهور یکی از کشور‌های اروپایی فقط دو دقیقه فرصت داشت تا عملکرد دولت خود را تشریح کند. این نوع ارائه‌ها نشان می‌دهد که مخاطبان امروزی، زمان و حوصله اندکی دارند و باید پیام‌ها به‌صورت دقیق، خلاصه و اثربخش منتقل شوند. در کنفرانس‌ها و سمینار‌های علمی بین‌المللی نیز معمولاً برای ارائه نتایج پژوهش، زمان محدودی(حدود ۱۵ دقیقه) در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین، توانایی بیان لبّ مطلب در زمانی اندک یک مهارت ضروری محسوب می‌شود.
عامری بیان کرد: در این زمینه شاهد نمونه‌های موفقی نیز بوده‌ایم. برای مثال یکی از برگزیدگان سال گذشته توانست کتاب «هنر رزم» را فقط در سه دقیقه معرفی کند؛ کتابی که سرشار از استراتژی‌ها و مفاهیم پیچیده فلسفی و مدیریتی است. این توانایی یادآور نوعی نگاه «مینیمالیستی» است؛ رویکردی که بر سادگی، حذف زوائد و تمرکز بر جوهره موضوع تأکید دارد. در واقع در اینجا می‌کوشیم «مینیمال» را به «ماکسیمال» تبدیل کنیم، یعنی بتوانیم در زمانی کوتاه، بیشترین محتوای مفید را منتقل کنیم.
وی تصریح کرد: برای سنجش کیفیت چنین ارائه‌هایی شاخص‌هایی همچون جامعیت، دقت، اختصار و توانایی حذف مطالب غیرضروری در نظر گرفته می‌شود. امیدوارم این جشنواره که دومین سال برگزاری خود را سپری می‌کند، نسبت به سال گذشته پربارتر و موفق‌تر برگزار شود و با وجود محدودیت امکانات، مورد توجه و رضایت شرکت‌کنندگان قرار گیرد. در پایان از همه اساتید، داوران، مهمانان گران‌قدر و برگزارکنندگان این رویداد صمیمانه سپاسگزارم و امیدوارم این تجربه گامی در جهت ارتقای مهارت‌های علمی و ارتباطی دانشجویان باشد.
در ادامه، محمود علیگو، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی نیز طی سخنانی اظهار کرد: مجموعه جهاددانشگاهی همواره در تلاش است تا با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی و آموزشی خود، زمینه ارتقای توانمندی‌های دانشجویان را فراهم کند. در همین راستا، نظام تعالی به‌عنوان یک مدل جامع طراحی شده است تا مجموعه‌ای از رویدادها، آموزش‌ها و مسابقات در قالبی هدفمند، مسیر رشد مهارت‌های فردی و علمی دانشجویان را هموار کند.
وی افزود: یکی از این رویدادها مسابقات «ارائه سه دقیقه‌ای سدید» است که با هدف ارتقای هوش کلامی، منطق گفتار و توان تحلیلی و ریاضی دانشجویان طراحی شده است. این مسابقه تلفیقی از آموزش، تمرین و رقابت است و در نهایت بستری فراهم می‌کند تا دانشجویان بتوانند در زمانی کوتاه، اما مؤثر از ایده‌ها و دستاورد‌های خود دفاع کنند.
علیگو بیان کرد: اجازه دهید در همین زمینه تجربه‌ای کوتاه نقل کنم. در یکی از نشست‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد حضور داشتم. معاون رئیس‌جمهور یکی از کشور‌ها برای ارائه گزارش عملکرد خود فقط یک دقیقه و نیم فرصت داشت. در ابتدا تصور می‌کردم که در چنین زمان اندکی نمی‌توان دستاورد‌های یک کشور را ارائه کرد؛ اما با شگفتی دیدم که او در یک دقیقه و بیست ثانیه سخنانش را به‌طور کامل و منسجم به پایان رساند. پس از جلسه، یکی از نمایندگان کشورمان جمله قابل تأملی گفت که تفاوت اینجاست که آنها مخاطب را باهوش فرض می‌کنند.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی تصریح کرد: این نگاه، نگاهی ارزشمند است. کوتاه سخن گفتن، نشانه احترام به فهم و شعور مخاطب است؛ همان‌گونه که طولانی‌گویی گاه نشانه نادیده‌گرفتن درک مخاطب است. به تعبیر زیبایی گفته‌اند که در زبان فارسی وقتی کلام منعقد شد، ادامه سخن بی‌فایده است؛ زیرا حقیقت گفته شده است. امیدوارم الگوی «ارائه سه دقیقه‌ای» نه‌تنها موجب افزایش اعتمادبه‌نفس و تقویت هوش منطقی و کلامی دانشجویان شود، بلکه ما را به این باور عمیق برساند که مخاطب می‌فهمد و باید به هوشمندی او احترام بگذاریم.
ابراهیم حیدری، دبیر سی و سومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران نیز طی سخنان کوتاهی در این مراسم اظهار کرد: با آغاز هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران امید دارم که ارتباط دانشگاه و جهاددانشگاهی با حوزه کتاب و کتابخوانی که همواره مورد انتظار بوده است، همچنان استمرار یابد.
حیدری بیان کرد: ظرفیت‌های فرهنگی موجود در دانشگاه و انگیزه‌های دانشجویان به‌عنوان بخشی از برداشت‌های فرهنگی می‌تواند نقش مؤثری در این مسیر ایفا کند و امیدواریم این روند در تعامل با معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مورد توجه و همراهی قرار گیرد.
وی در پایان تصریح کرد: با کمال میل هر آنچه در امکانات و ظرفیت‌های خود داریم را در اختیار دوستان قرار خواهیم داد تا در مسیر ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی گام‌های مؤثری برداشته شود. امید است همدلی و همکاری سایر دستگاه‌ها در هفته کتاب ادامه یابد و شاهد گسترش فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با کتاب و کتابخوانی به‌صورت پویاتر و گسترده‌تر از گذشته باشیم.
در ادامه، حامد علی‌اکبرزاده، دبیر دومین دوره مسابقات ملی ارائه سه دقیقه‌ای (سدید) نیز طی سخنانی بیان کرد: یکی از مهارت‌های ضروری برای هر انسان به ویژه برای اهل علم، فرهنگ و ادب و به طور خاص دانشجویان مهارت‌های بیانی و کلامی است و تقویت این مهارت‌ها بر هر نهاد فرهنگی از جمله جهاددانشگاهی، معاونت فرهنگی دانشگاه تهران و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ... واجب و ضروری است.
علی‌اکبرزاده افزود: تقویت مهارت‌های بیانی و کلامی امکان می‌دهد که داشته‌های علمی خود را با دیگران به اشتراک بگذاریم، چه در قالب پایان‌نامه‌ها، مقالات، طرح‌های پژوهشی و چه در قالب کتاب‌ها و مطالعاتی که انجام داده‌ایم. ایده شکل‌گیری این مسابقات و برنامه‌هایی از این دست الهام‌گرفته از نمونه‌های جهانی مانند همایش‌های TED و مسابقات دانشجویی در دانشگاه کوئینزلند استرالیا با هدف تقویت مهارت‌های بیانی و هوش کلامی دانشجویان شکل گرفته است.
وی بیان کرد: فلسفه اصلی این مسابقات فراهم کردن زمینه‌ای است تا دانشجویان بتوانند گفتمان علمی را در دانشگاه‌ها و محیط‌های آکادمیک توسعه دهند و دانش خود را به صورت مؤثر به اشتراک بگذارند. از نخستین دوره مسابقات تا امروز شاهد توسعه و رشد مستمر آن بوده‌ایم. از دوره ابتدایی با ۳۰ شرکت‌کننده شروع کردیم و امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که در مرحله استانی شرکت‌کنندگان از ۱۵ استان کشور و با همکاری ۲۰ واحد دانشگاهی حضور یافته‌اند.
علی‌اکبرزاده تصریح کرد: در مرحله نیمه‌نهایی ۸۱ نفر شرکت کردند و در نهایت ۱۷ فینالیست به رقابت پرداختند. هدف ما این است که این مسابقات به یک الگوی فراگیر در راستای ترویج گفتمان علمی تبدیل شود و چراغی باشد برای دیده شدن تحقیقات و پایان‌نامه‌های دانشجویی و در نهایت ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی.
در ادامه، سیدعبدالحمید احمدی، قائم‌مقام جهاددانشگاهی نیز طی سخنانی بیان کرد: امروز شاهد ارائه‌های بسیار شایسته و اثرگذار شرکت‌کنندگان در این رویداد بوده‌ایم. طبق گزارش‌های دریافتی، نزدیک به هزار دانشجو در مراحل مختلف این برنامه مشارکت داشته‌اند که خود نشان از گستردگی و اهمیت این حرکت فرهنگی دارد.
وی افزود: بدون تردید، این‌گونه برنامه‌ها نقش مهمی در تقویت مهارت‌های بیان، ارتباط و ارائه مؤثر دارند و در عین حال، زمینه‌ساز یادگیری‌های عمیق‌تر در فضای دانشگاهی هستند. بر اساس نتایج پژوهش‌ها، دانشجویانی که در طول دوران تحصیل خود در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مشارکت می‌کنند، حداقل ۲۰ درصد موفق‌تر از سایر دانشجویان هستند. از این رو، نهادهایی مانند جهاددانشگاهی و سایر مجموعه‌های فرهنگی که این فرصت را برای مشارکت دانشجویان فراهم می‌کنند، سهم بسزایی در ارتقای موفقیت علمی و تحصیلی آنان دارند. این مشارکت‌ها فرصتی ارزشمند است که باید در دوران دانشجویی مورد توجه قرار گیرد و دانشجویان نیز باید قدر چنین موقعیت‌هایی را بدانند. امید است همکاران ما در حوزه‌های فرهنگی جهاددانشگاهی سراسر کشور بتوانند زمینه‌های متنوعی برای مشارکت دانشجویان فراهم آورند و دانشجویان نیز حضور در دانشگاه را صرفاً به کلاس درس و آزمون‌های پایان‌ترم محدود ندانند.
قائم‌مقام جهاددانشگاهی بیان کرد: دانشگاه ظرفیتی گسترده برای یادگیری‌های عمیق‌تر، رشد مهارت‌های فردی و اجتماعی، و تجربه‌های مؤثر علمی و فرهنگی است. ارائه‌های دانشجویان در این برنامه، به‌ویژه در قالب ارائه‌های سه‌دقیقه‌ای، بسیار ارزشمند و نشانگر توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و رشد فکری آنان است. دانش‌اندوزی تنها بخشی از مسیر تحصیل است و بخش مهمتر توانایی در انتقال و ارائه آن دانش به دیگران است.
وی ادامه داد: خوشبختانه این برنامه توانسته است مهارت ارائه و بیانی دانشجویان را تقویت کرده و جایگاه ویژه‌ای در میان آنان پیدا کند. یکی از پیام‌های مهم این برنامه، آن است که می‌توان در زمانی کوتاه با انتخاب دقیق واژگان و گزاره‌ها، مفاهیم علمی و محتوای غنی را به شکلی مؤثر به مخاطب منتقل کرد. این رویکرد نه تنها به ارتقای هوش بیانی دانشجویان کمک می‌کند، بلکه به آنها می‌آموزد چگونه پیام‌های علمی و فرهنگی خود را به‌صورت فشرده و جذاب ارائه دهند.
.