انقلاب اسلامی ایران طی مراحل مختلف به اهداف آرمانی خود دست پیدا خواهد کرد. در حقیقت، نقطه آغاز انقلاب اسلامی مردم ایران، قیام رسمی امام خمینی(ره) در سال‌های 41-42 بود و تا امروز با طی مراحل و فرایندهای خاص در مسیر وصول به اهداف نهایی خود گام برداشته است. اندیشمندان و نظریه‌پردازان در تبیین فرایند تکاملی انقلاب اسلامی، دیدگاه‌های مختلفی دارند. گرچه نهان و ماهیت فرایندهای مطرح یکی است، اما دسته‌بندی‌ها و عنوان‌گذاری مراحل، مختلف و متعدد است. از میان فرایندهای مطرح، سه فرایند از شهرت و اعتبار بیشتری برخوردار است. در یک طرح، فرایند تکاملی انقلاب سه مرحله‌ای، در طرحی دیگر، چهار مرحله‌ای و در طرح سوم، این فرایند پنج مرحله‌ای است. در فرایند سه مرحله‌ای نیز فرایند انقلاب اسلامی در سه مرحله پیش‌بینی شده است. مراحل سه‌گانه این فرایند به شرح ذیل است: ایجاد انقلاب اسلامی، استقرار انقلاب اسلامی و توسعه انقلاب اسلامی. در فرایند چهار مرحله‌ای نیز انقلاب اسلامی در چهار مرحله پیش‌بینی و طراحی شده است. مراحل و مقاطع این فرایند عبارت‌اند از: انقلاب سیاسی، انقلاب فرهنگی، انقلاب اقتصادی و تمدن اسلامی. فرایند پنج مرحله‌ای از ابتکارات آیت‌الله خامنه‌ای است که در مواقع و جایگاه‌های مختلفی مطرح و پیرامون آن به بحث پرداخته‌اند. از نگاه ایشان، فرایند تکاملی انقلاب اسلامی، دارای پنج مرحله است:

الف. ایجاد انقلاب اسلامی؛

ب.  ایجاد نظام اسلامی؛

پ. ایجاد دولت اسلامی؛

ت. ایجاد کشور اسلامی؛

ث.  ایجاد تمدن اسلامی.

باید توجه داشت که فرایند سه و پنج مرحله‌ای با یکدیگر قابل‌جمع است، به این بیان که مرحله ایجاد در هر دو فرایند با یکدیگر مطابق است. پس‌ازآن، استقرار انقلاب در فرایند سه مرحله‌ای با ایجاد نظام و دولت اسلامی در فرایند پنج مرحله‌ای مناسبت دارد. و بالاخره، توسعه انقلاب در فرایند سه مرحله‌ای با ایجاد کشور و تمدن اسلامی در فرایند پنج مرحله‌ای مطابقت دارد. 

فصل اول: مفهوم‌شناسی انقلاب / 19

فصل دوم: بررسی نظریه فرایند و تکامل انقلاب اسلامی / 55

فصل سوم؛ ویژگی‌های فرایندی و سیر تکاملی انقلاب / 109

فصل چهارم؛ چیستی و مفهوم انقلاب از منظر آیت‌الله خامنه‌ای / 141

فصل پنجم؛ انقلاب اسلامی حلقه اول سیر تکاملی نهضت تمدن‌ساز اسلامی / 229  

فصل ششم؛ نظام اسلامی حلقه دوم سیر تکاملی انقلاب اسلامی / 315

فصل هفتم؛ دولت اسلامی حلقه سوم سیر تکاملی انقلاب اسلامی/457

فصل هشتم؛ کشور اسلامی حلقه چهارم سیر تکاملی  انقلاب اسلامی / 501

فصل نهم: تمدن اسلامی و حیات طیّبه تمدنی حلقه نهایی سیر تکاملی انقلاب / 561