اهميت علم اصلاح نباتات و نقش آن در افزايش عملكرد محصولات زراعي بر هيچكس پوشيده نيست. براي افزايش عملكرد محصولات زراعي از طريق واريته هاي پرمحصول، بايد سطح علمي محققين را افزايش داد. يكي از راههاي فائق آمدن بر اين هدف انتشار مطالب علمي در زمينه اصلاح نباتات و علوم وابسته به آن مي باشد تا محققين با استفاده از اصول و قواعد علمي به دستور رزي ژنتيكي گياهان بپردازند.
كتاب حاضر در 22 فصل به مباحثي از جمله اهداف اصلاح نباتات، توليد مثل در گياهان، مبدأ و تكامل گياهان، ژنتيك كمي، فراواني ژني و ژنوتيپي، وراثت پذيري، هتروزيس، اصلاح گياهان دگر بارور، اصلاح به روش جهش، اصلاح براي مقاومت به آفات و بيماري ها و مهندسي ژنتيك و بيوتكنولوژي و تنوع زيستي كشاورزي مي پردازد.ژ
كتاب «اصول اصلاح نباتات» در 368 صفحه و به قيمت 45 هزار ريال در اختيار دانشجويان قرار دارد.
فصل 1 – تعريف و تاريخچه اصلاح نباتات........................................................................ 11
تعريف.................................................................................................................. 11
تاريخچه اصلاح نباتات.............................................................................................. 12
عوامل موثر در انتخاب استراتژي اصلاحي.................................................................... 14
فصل 2- اهداف اصلاح نباتات................................................................................ 20
افزايش عملكرد...................................................................................................... 20
توسعه حوزه كشت................................................................................................ 21
ماشيني كردن برداشت........................................................................................... 22
مقاومت به امراض و آفات......................................................................................... 22
بهبود كيفيت محصول.............................................................................................. 23
توليد نباتات جديد................................................................................................... 24
علوم وابسته به اصلاح نبات..................................................................................... 24
فصل 3- توليد مثل در گياهان................................................................................ 26
انواع توليد مثل...................................................................................................... 27
انواع گلها............................................................................................................. 28
گرده افشاني و باروي (لقاح)..................................................................................... 30
خودگرده افشاني و دگرگرده افشاني.......................................................................... 36
استفاده از خود ناسازگاري در اصلاح نباتات................................................................. 43
نرعقيمي............................................................................................................. 45
استفاده از مواد شيميايي آپوميكسي در اصلاح نباتات.................................................. 50
آپوميكسي........................................................................................................... 51
موارد استعمال آپوميكسي در اصلاح نباتات................................................................. 52
فصل 4- مبدأ و تكامل گياهان............................................................................... 54
خاستگاه احتمالي گياهان....................................................................................... 55
هدف از مطالعه خاستگاه و مراكز تنوع گياهي.............................................................. 56
هدف از مطالعه تكامل گياهان................................................................................... 58
فرسايش ژنتيكي در گياهان..................................................................................... 64
مراكز بين المللي نگهداري منابع ژنتيكي.................................................................... 68
فصل 5 – ژنتيك كمي.......................................................................................... 70
چرا بعضي صفات داراي فنوتيپ پيوسته هستند........................................................... 71
نمونه و جمعيت..................................................................................................... 73
توزيع................................................................................................................... 74
ميانگين............................................................................................................... 74
رگرسيون.............................................................................................................. 82
تجزيه واريانس....................................................................................................... 84
فصل 6 – فراواني ژني و ژنوتيپي......................................................................... 85
فراوانيهاي ژني...................................................................................................... 85
فصل 7- وراثت پذيري.......................................................................................... 95
اثرات متقابل بين آلل ها.......................................................................................... 95
تعيين تعداد ژنهاي كنترل كننده صفات كمي................................................................. 98
توارث كمي........................................................................................................... 99
فرضيه چندژني براي توارث كمي............................................................................... 101
نحوه محاسبه وراثت پذيري...................................................................................... 104
برآورد ميانگين نسلها و اجزاي واريانس ژنتيكي............................................................. 109
فصل8 – اصلاح گياهان خودبارور با استفاده از معرفي........................................... 115
وارد كردن مواد گياهي خارجي.................................................................................. 116
گزينش بدون دورگ گيري.......................................................................................... 119
روش گزينش لينه هاي خالص................................................................................... 125
فصل 9 – اصلاح گياهان خودباور با استفاده از........................................................ 128
روش شجره اي...................................................................................................... 134
روش بالك يا مخلوط................................................................................................ 138
روش بالك تك بذري يا مخلوط تك بذري (وراثت تك بذري)................................................ 142
روش گزينش لينه هاي حاصل از f2 و.......................................................................... 144
روش دابل هاپلوئيدي.............................................................................................. 146
تلاقيهاي چند گانه.................................................................................................. 148
توليد واريته هاي هيبريد.......................................................................................... 149
تلاقي برگشتي..................................................................................................... 149
آسيب پذيري ژنتيكي.............................................................................................. 156
فصل10 – هتروزيس............................................................................................ 160
اندازه گير هتروزيس................................................................................................ 161
خويش آميزي يا اينبريدينگ...................................................................................... 167
تاپ كراس............................................................................................................. 169
پلي كراس............................................................................................................ 170
تلاقي داي آلل....................................................................................................... 171
فصل 12 توليد بذر هيبريد در گياهان دگربارور......................................................... 173
تكنيك توليد بذر هيبريد............................................................................................ 174
روشهاي اصلاحي بهره برداري از هتروزيس.................................................................. 175
انواع هيبريد.......................................................................................................... 175
فصل 13 اصلاح گياهان دگر بارور........................................................................... 185
ساختار ژنتيكي گياهان دگر بارور............................................................................... 185
موارد كاربرد انتخاب توده اي...................................................................................... 188
تكنيكهاي انتخاب دوره اي........................................................................................ 192
مراحل انتخاب دوره اي............................................................................................. 194
انواع انتخاب دوره اي............................................................................................... 195
فصل 14 – اصلاح به روش جهش......................................................................... 205
انواع جهش........................................................................................................... 206
منشأ موتاسيون (جهش)........................................................................................ 207
عوامل به وجود آورنده جهش..................................................................................... 207
روش كاربرد عوامل جهش زا..................................................................................... 211
زمان و نحوه كاشت بذوري كه تحت تأثير موتاژن قرار گرفته اند.......................................... 212
اصلاح گياهان با استفاده از جهش............................................................................. 213
نامگذاري نسلهاي موتاسيون................................................................................... 213
اندازه جمعيت M1 و................................................................................................ 215
جمعيت M2 و نسلهاي بعدي.................................................................................... 215
نمونه هايي از كارهاي اصلاحي انجام شده توسط جهش............................................... 216
فصل 15 – اصلاح به روش تغيير در كروموزوم ....................................................... 217
تعريف.................................................................................................................. 217
يوپلوئيدي............................................................................................................. 218
پلي پلوئيدها........................................................................................................ 223
اثرات پلي پلوئيدي................................................................................................. 223
آنيوپلوئيدي........................................................................................................... 226
آنيوپلوئيدي........................................................................................................... 227
راههاي استفاده از يوپلوئيدها و آنيوپلوئيدها................................................................ 231
فصل 16 – كشت بافت و سلول گياهي و كاربرد آن............................................... 240
كشت بافت و سلول گياهي..................................................................................... 241
تكثير كلون............................................................................................................ 244
تكثير گياهان عاري از ويروس و بيماريهاي ديگر.............................................................. 245
حفاظت و تبادل بين المللي ژرم پلاسم...................................................................... 246
كشت جنين.......................................................................................................... 247
كشت تخمك......................................................................................................... 248
گرده افشاني و باروري در محيط غذايي مصنوعي (در درون لوله آزمايش)........................... 248
كشت بساك و توليد گياهان هاپلوئيد......................................................................... 249
كشت بساك......................................................................................................... 249
تغييرات ژنتيكي حاصل از كشت بافت......................................................................... 253
فصل 17- اصلاح براي مقاومت به آفات و بيماريها................................................... 257
تعريف و تاريخچه.................................................................................................... 257
زوال مقاومت......................................................................................................... 259
اصلاح كنندگان نبات بر عليه طبيعت........................................................................... 259
تقسيم بندي مقاومت............................................................................................. 260
ژنتيك اثر متقابل ميزبان – پاتوژن............................................................................... 263
اصلاح براي مقاومت به بيماري.................................................................................. 264
جدا سازي مقاومت................................................................................................ 264
استفاده از ژنهاي مقاوم.......................................................................................... 266
اصلاح براي آفات .................................................................................................... 267
روش جداسازي..................................................................................................... 268
روش جداسازي..................................................................................................... 268
روش اصلاح........................................................................................................... 269
فصل 18- مهندسي ژنتيك................................................................................... 270
ساختمان و تكثيرDNA و........................................................................................... 271
آنزيم هاي محدود كننده........................................................................................... 272
DNA نو تركيب...................................................................................................... 274
مهندسي ژنتيك در گياهان....................................................................................... 276
استحصال ژن........................................................................................................ 277
روشهاي تكثير يك ژن.............................................................................................. 277
كلون كردن............................................................................................................ 277
دستگاه چرخه حرارتي............................................................................................ 278
روش انجام PCR و.................................................................................................. 280
الكتروفورز............................................................................................................. 281
فصل 19 تكنيك هاي انتقال ژن (DNA و) به سلول هاي گياهي............................... 283
انتقال ژن توسط ناقل.............................................................................................. 283
انتقال ژن توسط آگروباكتريوم.................................................................................... 284
استفاده از ويروس ها به عنوان ناقل........................................................................... 287
انتقال DNA به طور مستقيم..................................................................................... 287
روش هاي فيزيكي انتقال ژن.................................................................................... 288
الكتروپوراسيون...................................................................................................... 288
بمباران ذره اي يا بيوليستيك.................................................................................... 289
درشت تزريقي...................................................................................................... 291
ريز تزريقي............................................................................................................ 291
انتقال ژن از طريق دانه گرده..................................................................................... 291
روش هاي انتقال شيميايي ژن................................................................................. 292
انتقال ژن با استفاده از PEG .................................................................................... 292
روش غوطه ور كردن گل........................................................................................... 293
مزيت هاي انتقال مستقيم ژن.................................................................................. 293
معايب انتقال مستقيم ........................................................................................... 293
وضعيت و بيان ژن هاي منتقل شده........................................................................... 293
فصل 20 نشانگرهاي مولكولي و گزينش به كمك نشانگر....................................... 295
نشانگرهاي مورفولوژيكي........................................................................................ 295
نشانگرهاي مولكولي.............................................................................................. 297
گزينش به كمك نشانگر يا MAS و.............................................................................. 308
فصل 21 گياهان تراريخت..................................................................................... 313
مقاومت به آفات..................................................................................................... 313
سيكمااندوتوكسين................................................................................................. 313
مقاومت به بيماريها................................................................................................ 316
مقاومت به علف كش.............................................................................................. 316
افزايش كيفيت محصولات زراعي................................................................................ 316
توليد گياهان زراعي با ارزش تغذيه زياد....................................................................... 317
تثبيت نيتروژن........................................................................................................ 318
تأخير در رسيدگي گوجه فرنگي................................................................................. 318
مقاومت به سرما، خشكي و شوري.......................................................................... 319
تحمل به آلومينيم................................................................................................... 320
فصل 22 بيوتكنولوژي و تنوع زيستي كشاورزي..................................................... 321
نقش بيوتكنولوژي در آينده كشاورزي ايران................................................................... 324
جنبه هاي ايمني و اخلاقي توليدات بيوتكنولوژي.......................................................... 327
اصطلاحات............................................................................................................ 330
پرسشهاي چهارگزينه اي......................................................................................... 342
منابع................................................................................................................... 367
دسته بندی موضوعی | موضوع فرعی |
كشاورزي و منابع طبیعی |
کشاورزی
|