شروع دوره‌هاي دكتري پژوهش محور علي رغم قدمت قابل توجه در جهان، تجربه جديدي در جمهوري اسلامي ايران است كه از اواخر دهه هشتاد شمسي آغاز گشته است، جديد و بي سابقه بودن اين دوره‌ها در ايران و نا آشنايي عملي نظام تحصيلات تكميلي كشور با آن، حيات و كيفيت اين دوره‌هاي مهم و تاثيرگذار آموزشي- پژوهشي را با مشكلاتي مواجه كرده است. ابهام در مفاهيم، اهداف، مراحل، محتوا، ارزيابي مراحل انجام كار و فقدان رويه، قوانين و مقررات مدون و روشن، و نيز كمبود تجربه و آشنايي مجموعه عناصر نظام آموزشي با اين پديده نوظهور در نظام آموزش تحصيلات تكميلي در ايران، بررسي و تدقيق عناصر اصلي اين دوره ها را به امري ضروري و مبرم براي دوره‌هاي تحصيلات تكميلي كشور تبديل كرده است.

گسترش پذيرش دانشجو براي دوره‌هاي دكتري تخصصي در دانشگا ه‌هاي تحت پوشش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در ساليان اخير يعني حدود 80 سال پس از تأسيس نخستين دوره دكتري به سال 1316 در دانشگاه تهران انگيزه‌اي شد تا موضوع بررسي برنامه هاي دكتري در سطح بين المللي به ويژه از بعد شناخت و استفاده از تجربيات جهاني، در جهاد دانشگاهي مورد توجه قرار

گيرد.

نوشتار حاضر كه پيشروي خوانندگان محترم قرار دارد و حاصل مجموعه مطالعات اين طرح پژوهشي مي باشد مشتمل بر 10 فصل است. فصل نخست به بيان تاريخچه اجراي دوره‌هاي دكتري و توسعه كمي و كيفي آنها مي پردازد. انواع برنامه هاي دكتري و برخي نكات مهم در ارتباط با تحولات دوره‌هاي دكتري در اروپا موضوعات فصل دوم كتاب را تشكيل مي دهند. دو فصل بعدي به ترتيب نقش و جايگاه دانشجويان و استادان در برنامه‌هاي دكتري را مورد بررسي قرار داده‌اند. ضوابط و مقررات مهم دوره‌هاي دكتري در فصل پنجم مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل ششم نگاهي دارد به فرايندهاي ارزيابي در برنامه هاي دكتري و از ابعاد گوناگون به اين مبحث پرداخته است. در فصل بعد موضوع بسيار مهم تأمين اعتبارات مالي برنامه‌هاي دكتري مطالعه گرديده است. هشتمين فصل از كتاب مروري دارد بر برنامه‌هاي دكتري در كشورهاي اروپايي. فصل نهم از منظر شيوه هاي نوين اجرايي به برنامه‌هاي دكتري نگريسته است. در نهايت، فصل پاياني را مي‌توان در واقع پيوستي دانست بر متن اصلي كتاب كه در طي آن اجراي دوره هاي دكتري در ايران از سه منظر سابقه تاريخي و توسعه آن، سير تغييرات ضوابط و مقررات، و فرصت ها و چالش‌هاي پيش رو در اجراي اين برنامه‌ها مورد توجه قرار گرفته‌اند.

 فصل 1: سابقه تاريخي و توسعه برنام ههاي دكتري/ 1

فصل 2: آشنايي با برنام ههاي دكتري/ 19

فصل 3: نقش و جايگاه دانشجويان در برنامه هاي دكتري /35

فصل 4: نقش و جايگاه استادان در برنام ههاي دكتري/ 57

فصل 5: ضوابط و مقررات برنام ههاي دكتري/ 87

فصل 6: فرايندهاي ارزيابي در برنامه هاي دكتري/ 119

فصل 7: تأمين اعتبارات مالي برنامه هاي دكتري/ 141

فصل 8: برنامه هاي دكتري در كشورهاي اروپايي/ 163

فصل 9: شيوه هاي نوين اجراي برنام ههاي دكتري/ 195

فصل 10 : برنامه هاي دكتري در ايران/ 215

فهرست منابع/ 245

واژه نامه/ 251