روش تحقيق اساسي‌ترين مقوله پژوهش است. چنانچه روشي متناسب با موضوع پژوهش انتخاب شود، كار تحقيق سريعتر و مطمئن‌تر انجام مي‌شود. تحقيق تاريخي، از آن دست تحقيقاتي است كه بر موضوعي معين كه در گذشته و در يك مقطع زماني مشخص اتفاق افتاده، صورت مي گيرد. هدف تحقيق تاريخي، به كار بردن داده‌هاي مربوط به واقعيت‌هاي مرتبط با رويدادهاي گذشته و تفسير آن‌ها است. از اين طريق مي‌توان به عوامل مؤثر در بروز وقايعي كه در گذشته رخ داده، پي برد و رويدادهاي زمان حال را بهتر شناخت. تحقيق تاريخي كمك مي كند تا با تحليل داده‌اي مربوط به عادات، رسوم، سنت‌ها و چگونگي انجام اموري كه به نحوي در گذشته بوده‌اند،درك بيشتري به دست آوريم.

عمده كتاب حاضر مباحث مربوط به روش تحقيق است و مخاطب اصلي آن دانشجويان رشته تاريخ در مقاطع مختلف تحصيلي است. مؤلف در اين كتاب كوشيده است، از مفاهيم و مباني روش و پژوهش در تاريخ سخن بگويد؛ طرح تحقيق و مؤلفه‌هاي آن را به بحث بگذارد و با منبع شناسي تاريخي به عرصه‌ي روش‌هاي گردآوري داده‌هاي تاريخي گذر كند؛ راه‌هاي پالايش و تصفيه‌ي داده‌هاي درست از نادرست را بشناساند؛ عناصر و عوامل مؤثر در تحليل داده را به گفت وگو بگذارد و از چگونگي نگارش متن تحقيق(توليد فراورده‌ي علمي) و نقد آن سخن براند.

كتاب حاضر به عنوان يك كتاب مرجع براي استفاده اساتيد و دانشجويان تدوين شده است.

پژوهشگران روش تحقيق در تاريخ به قلمرويي قدم نهاده‌اند كه حدود و دامنه آن به درستي روشن نيست. زيرا موضوعات مورد مطالعه مورخان از عرصه تنگ سياست گذر كرده و به همه حوزه‌هاي متزايد زندگي گذشته بشر جاري شده است؛ بينش و روش تاريخ‌نويسي دگرگون شده و تلقي‌ها و انتظارات جديدي از علم تاريخ شكل گرفته است. از همين رو در پرتو مكاتب تاريخ‌نگري و تاريخ نگاري جديد، روش‌شناسي تاريخي متحول شده است. كتاب پيشرو مبتني بر يافته‌هاي نوين پژوهش‌هاي تاريخي، در پنج فصل تدوين گرديده است. در فصل نخست، مفاهيم و تعاريف مورد استفاده در پژوهش و روش تحقيق با تكيه بر محور تاريخ ارايه گرديده است. پس از آن روش‌هاي تحقيق از مرحله جمع‌آوري اطلاعات تا تحليل داده‌ها و تدوين پژوهشنامه در فصل دوم كتاب مورد بررسي و تفسير قرار گرفته است. فصل سوم كتاب به طور تفصيلي مراحل مختلف تحقيق را مورد بررسي قرار داده و تعاريف، فرضيات، سوالات، اهداف و طرح تحقيق در تاريخ را بيان نموده و انواع منابع پژوهش و انواع نقد منابع را به تفصيل بيان نموده است و در پايان فصل روش‌هاي تهيه بانك اطلاعاتي و تحليل اطلاعات را ارايه و جمع‌بندي نموده است. فصل چهارم نظريات مختلف در مرحله تجزيه و تحليل اطلاعات تاريخي را جهت تدوين خط‌‌ مشي براي پژوهشگران اين عرصه بررسي نموده و نهايتاً در فصل پنجم، روش نگارش پژوهشنامه و الگوي نگارشي و دستوري مورد لزوم براي تدوين علمي آن ارايه شده است.

چاپ نخست کتاب «روش تحقیق در تاریخ» با شمارگان 500 نسخه و در 232 صفحه در قطع وزیری و به بهای 12500 تومان از سوی سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.

 بخش اول: آشنایی با مفاهیم و اصلاحات تحقیق/35

    فصل اول: مفهوم تحقیق و معرفی اصلاحات مرتبط با آن/37

بخش دوم: آموزش مهارت‌های مرتبط با عملیات تحقیق/121

    فصل دوم: چگونگی تکمیل فرم پروپوزال/123

    فصل سوم: روش‌های انجام مراحل تحقیق/147

    فصل چهارم: نحوه تدوین گزارش تحقیق پایان‌نامه‌ها و رساله/287

    فصل پنجم: مهارت‌های لازم برای دفاع از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها/305

    فصل ششم: چگونگی استخراج مقالات علمی/315

بخش سوم: کاربرد برخی نرم‌افزارهای مفید در تحقیق/335

    فصل هفتم: معرفی و آموزش برخی از نرم‌افزارهای رایج در تحقیق/337

    فصل هشتم: کاربرد چند مدل مفید در تحقیق/413