خاک، یکی از عوامل اکولوژیکی و مشخصه اصلی زیست‌بوم خشکی است. این بوم‌سازه دربردارنده عناصر آلی و معدنی ضروری برای حیات موجودات زنده بوده و بیرونی‌‌ترین لایه پوسته زمین است و به‌طور مداوم در اثر هوازدگی سنگ‌‌ها ایجاد می‌‌شود. خاک در واقع محیط پیچیده‌‌ای است که به‌وسیله فاکتورهای متعددی (اتمسفر داخل خاک، جریان آب، عناصر معدنی، فون و فلور) مشخص می‌‌شود. خاک یک محیط پویا است، زیرا اجزای آن تحت تأثیر فاکتورهای اقلیمی و پوشش‌های گیاهی تجزیه شده و محیط زنده ماده آلی را درست می‌‌کند. گیاهان مواد غذایی مورد نیاز خود را از خاک می‌‌گیرند و ریشه آن‌ها که وظیفه جذب آب و غذا و استقرار گیاه را برعهده دارد، در خاک مستقر می‌باشد. در همین راستا، شناخت دقیق ویژگی‌های بوم‌سازگان خاک ضروری به‌شمار می‌رود. مشخصه‌های فیزیکی خاک از عوامل اولیه حاصل‌خیزی هر رویشگاه به‌شمار می‌رود، چون عمل تغذیه گیاهان نه ‌‌تنها بستگی به‌مقدار عناصر معدنی در خاک دارد، بلکه به حجم خاکی که به‌وسیله ریشه‌‌ها اشغال می‌‌شود نیز وابسته می‌‌باشد. بنابراین ریشه‌‌دوانی گیاهان بستگی به ویژگی‌های فیزیکی خاک دارد. این خواص به‌طور مستقیم در قرار دادن مقدار آب و هوایی که در اختیار گیاه قرار می‌‌گیرد و به‌طور غیرمستقیم در ریشه‌‌دوانی کم و بیش عمیق گیاهان مداخله می‌‌نماید. خواص فیزیکی خاک در تعیین قابلیت استفاده از آن برای مقاصد گوناگون حائز اهمیت می‌‌باشد. استحکام و تحمل فشار، قابلیت زهکشی در حالت مرطوب و خشک، قدرت ذخیره رطوبت، خاصیت الاستیکی، سهولت نفوذ ریشه در خاک، تهویه و بالاخره قابلیت نگهداری عناصر غذایی گیاهان در خاک همگی ارتباط نزدیک با مشخصه‌های فیزیکی خاک دارند. در حدود 92 عنصر شیمیایی در قشر سطحی پوسته زمین وجود دارند و تعداد کانی‌‌هایی که از ترکیب این عناصر با یکدیگر به وجود آمده‌‌اند متجاوز از 2000 نوع مقاوم می‌‌باشند. بنابراین تعداد عناصر و کانی‌‌هایی که در خاک حائز اهمیت می‌‌باشند بسیار محدود است. در حدود 98 درصد قسمت جامد پوسته زمین از هشت عنصر شیمیایی تشکیل یافته است که تنها دو عنصر اکسیژن و سیلیس، 75 درصد آن‌را تشکیل می‌‌دهند. بیشتر عناصر موجود در پوسته زمین به‌صورت ترکیب با یکدیگر وجود داشته و منجر به تشکیل کانی‌‌ها می‌‌گردند. کانی‌‌ها نیز به نوبه خود با یکدیگر ترکیب شده و سنگ‌‌ها را تولید می‌‌کنند. در اثر تجزیه و تخریب مواد معدنی، عناصر متشکله آن‌ها آزاد گردیده و مینرال‌‌های جدید را تولید می‌‌کنند، از طرفی مقداری از این عناصر نیز مورد استفاده گیاهان قرار می‌‌گیرند. در زیست‌بوم‌های خشکی، در نتيجه فعاليت‌‌هاي رويشي گیاهان، مقدار زيادي لاشريزه در بستر رویشگاه تجمع مي‌‌يابد. وزن لاشريزه‌‌هاي بستر با شدت فعاليت‌‌هاي زيستي خاکزيان همبستگي زيادي دارد.

فصل اول: کیفیت و سلامت خاک / 21

فصل دوم: ماده الی خاک / 95

فصل سوم: حاصلخیزی خاک / 173

فصل چهارم: بیولوژی خاک / 259

فصل پنجم: خاک های مسئله دار/ 397

فصل ششم: فرسایش خاک / 435