گردشگری کشاورزی، به عنوان یکی از انواع اشکال گردشگری نوین یا جایگزین، می تواند نقش موثری در پایداری منابع محیطی و جوامع محلی داشته باشد. این شکل از گردشگری، نه تنها به عنوان ابزاری برای تنوع‌بخشی به اقتصاد روستایی است، بلکه فرصتی برای آگاهی‌بخشی به گردشگران در ارتباط با زندگی و فعالیت‌های کشاورزی و ترویج فرهنگ حفاظت از محیط زیست نیز به شمار میآید. در جهانی که نیاز به پایداری و حفظ منابع طبیعی بیش از پیش احساس میشود، گردشگری کشاورزی می‌تواند منبعی ارزشمند برای ایجاد تعامل بین کشاورزان و گردشگران باشد؛ تعاملی که به افزایش آگاهی عمومی و نیز به تقویت اقتصادی و فرهنگی جوامع محلی کمک شایانی می‌کند. کتاب حاضر، به عنوان نخستین اثر در خصوص معرفی جاذبه‌های گردشگری کشاورزی در ایران است که در یازده فصل به معرفی و تحلیل گردشگری کشاورزی و جاذبه‌های آن می‌پردازد. این جاذبه‌ها شامل تجربیاتی متفاوت از زندگی در مزارع و شیوه‌های مختلف کشاورزی می‌باشند که هر یک با توضیحات تفصیلی، امکان اجرای دقیق و موثر آن را برای کشاورزان و کارآفرینان گردشگری فراهم می‌کند. در یک نگاه کلی فصل اول کتاب به تشریح مفهوم گردشگری کشاورزی، نظریه‌ها، رویکردها، تجارب جهانی و جالش‌های آن می‌پردازد. فصول دوم و سوم این کتاب به موضوعاتی نظیر فروش مستقیم محصولات و اقامت در محیط‌های روستایی پرداخته و راهکارهایی عملی برای بهره‌برداری از فرصت‌های موجود در این زمینه ارائه می‌دهد. فصل چهارم به فعالیت‌های تفریحی هزینه‌ای اشاره نموده که می‌تواند تجربه گردشگری کشاورزی را برای گردشگران غنی‌تر سازد. فصل‌های بعدی کتاب به مباحثی نظیرنمایشگاه‌ها و نمایش‌ها، تجربیات عملی، تورها، جشنواره‌ها و رویدادها می‌پردازد، که هر کدام به نوبه خود می‌توانند زمین‌های برای جذب گردشگران علاقه‌مند به فرهنگ کشاورزی و روستایی باشند. هدف اصلی این کتاب، ضمن معرفی گردشگری کشاورزی به عنوان یکی از اشکال مهم و موثر در حمایت از محیط زیست، جوامع محلی و فعالیت‌های کشاورزی در نواحی روستایی و پیراشهری، تشویق به توسعه پایدار و ایجاد فرصت‌های اقتصادی جدید در این نواحی و فراهم آوردن بستری برای افزایش مشارکت شهروندان در فعالیت‌های اقتصادی است. همچنین این اثر می‌تواند به عنوان مرج ارزشمندی برای کارآفرینان گردشگری، دانشجویان و محققین در رشته‌های مختلف از جمله کشاورزی، مدیریت گردشگری و محیط زیست باشد. از سوی دیگر مدیران و سیاستگذاران برنامه‌ریزی‌های کلان گردشگری می‌توانند از این سند به عنوان مرجعی برای ایجاد و رونق گردشگری کشاورزی بهره گیرند. این اثر، نتیجه تجارب مولفین، بررسی دقیق منابع متعدد از جمله کتاب‌ها، مقالات علمی، و مصاحبه با صاحبان کسبوکارهای مختلف از سراسر جهان است، تا اطلاعاتی موثق و عملی برای ارتقاء گردشگری کشاورزی در اختیار علاقمندان قرار دهد. امید است که این اثر بتواند به عنوان ابزاری علمی و کاربردی، به تحقق اهداف توسعه پایدار در جوامع روستایی و پیشبرد اهداف گردشگری روستایی و کشاورزی جامع عمل پوشانیده و الهام‌بخش فعالان گردشگری کشاورزی در جهت شناخت و بهره‌برداری پایدار از ظرفیت‌های موجود این شکل از گردشگری در ایران باشد و به ارتقاء سطح آگاهی و درک عمومی از اهمیت نقش گردشگری کشاورزی در جوامع روستایی ایران کمک کند.

تعریف گردشگری کشاورزی

عناصرگردشگری کشاورزی

زمینه تاریخی گردشگری کشاورزی

تفاوت بین گردشگری روستایی، گردشگری کشاورزی و گردشگری مزرعه‌ای

انواع گردشگری کشاورزی

اهمیت و ضرورت توجه به گردشگری کشاورزی

نظریه‌های گردشگری کشاورزی

رویکردهای کلان گردشگری کشاورزی

کشورهای پیشرو درتوسعه گردشگری کشاورزی در جهان

وضعیت مالی گردشگری کشاورزی در جهان

موانع و چالش‌های توسعه گردشگری کشاورزی

آینده گردشگری کشاورزی

فصل دوم-فروش مستقیم محصولات تازه و فرآوری شده در گردشگری کشاورزی

غرفه‌های کنار جاده

بازار کشاورزان

فروش صنایع دستی

فروش محصولات غذایی فرآوری شده

فروش اقلام تبلیغاتی مزرعه

فصل سوم- اقامت در گردشگری کشاورزی

تخت و خواب و صبحانه- بومگردی

کابین- کلبه‌ها

کمپینگ در گردشگری کشاورزی: تلفیقی از طبیعت و تجربه

اقامت در مزرعه/تعطیلات مزرعه

گلامپینگ یا اقامت در چادرهای بزرگ و ثابت: تجربه‌ای لوکس در دل طبیعت

خوابیدن روی کاه: تجربه‌ای روستایی و خاطره‌انگیز در گردشگری کشاورزی

تعطیلات جامع گردشگری کشاورزی: سفری به دل طبیعت و تجربه زندگی روستایی

فصل چهارم- فعالیت‌های تفریحی هزینه‌ای در گردشگری کشاورزی

تیراندازی با کمان: ترکیبی از ورزش، طبیعت و تاریخ

مسیرهای دوچرخه‌سواری و اجاره دوچرخه

پرنده‌نگری: سفری به دنیای رنگارنگ پرندگان

قایقسواری، کانوینگ، کایاکینگ، تیوبینگ یا رافتینگ

ماهیگیری هزینه‌ای یا پولی

شکار هزینه‌ای

ذخیره‌گاه شکار یا شکار هدایت‌ شده

راهنمایی و تامین تجهیزات تفریحی

مسیرهای پیاده‌روی

اصطبل‌ها در گردشگری کشاورزی

سوارکاری در مسیرهای طبیعی با اسب

دوچرخه‌سواری کوهستان

سایت‌های تردد ماشین‌های آفرود

سفر با حیوانات باربر

سنگنوردی یا صخره نوردی

تیراندازی درگردشگری کشاورزی

شنا یا آبتنی

تیراندازی تراپ و اسکیت

تجربیات طبیعتگردی

تماشای حیات وحش

اجاره تجهیزات مرتبط با فعالیت‌های گردشگری کشاورزی

فصل پنجم: نمایش‌ها و نمایشگاه‌ها در گردشگری کشاورزی

دامداری

نمایش ابزار و تجهیزات قدیمی

ساخت یا برپایی انبارمزرعه

زنبورداری، همیوپاتی

پخت نان ، آسیاب کردن آرد

نمایش مدیریت و علامتگذاری گاوها

تهیه آب سیب

فناوری حفاظت از محیط زیست

نمایش مرتبط با فعالیت‌های کشاورزی - مانند پشمچینی، هرس و غیره

باغچه‌های نمایشی

تهیه غذا - پنیرسازی، کنسرو کردن و غیره

نمایش برداشت محصول

موزه یا نمایشگاه تاریخی

صنایع دستی سنتی: ریسندگی پشم، لحافدوزی، درست کردن تاج گل، صابونسازی، بافتن و غیره

فصل ششم: تجربیات عملی در گردشگری کشاورزی

زایمان حیوانات

شمعسازی با موم زنبور عسل محلی

مراقبت از حیوانات - کمک به تغذیه، گله‌داری و غیره

اردوهای کودکان

کلاس‌های مهارت‌های کشاورزی یا دامداری، از جمله آشپزی، کاشت، برداشت

کلاس‌های فعالیت‌های تفریحی (ماهیگیری، شکار، مشاهده حیات وحش)

کلاس‌های صنایع دستی، بهویژه صنایع دستی سنتی

کلاس‌های گیاهان دارویی و همیوپاتی مبتنی بر عسل

ساخت داروهای گیاهی

چیدن گل‌ها، گلآرایی

بریدن درخت کریسمس خود

اردوهای آموزشی برای بزرگسالان

یک هفته زندگی در مزرعه: تجربه‌ی شغل جدید

تجربه کار در مزرعه یا دامداری

کلاس‌های ماهیگیری با مگس یا بستن قلاب

فعالیت‌های بهسازی زیستگاه (مانند کاشت گیاهان بومی، کاشت درخت)

برداشت، درو یا جابجا کردن یونجه، انبار کردن، خرمن کوبیدن و دپو کردن آن

سواری با کالسکه یا درشکه یونجه

ساختن اسباب‌بازی

باغ وحش حیوانات اهلی یا پتینگ زو

کلاس‌های عکاسی/نقاشی

سوارکاری با اسب پونی

نقاشی کدو تنبل

چیدن محصول در مزرعه

شناسایی علف‌های هرز، ذخیره بذر

ساخت و تهیه انواع آبمیوه/ چشیدن نوشیدنی‌های محلی

اقامت در مزرعه فعال

فصل هفتم: تورها در گردشگری کشاورزی

تورهای محصولات جایگزین

هاستل یا خانه سالمندان : اقامتگاه یا خوابگاه‌های سالمندان

جمع‌آوری قارچ‌های وحشی، توت‌ها، گیاهان، گل‌ها، سنگ‌ها و جواهرات

بومشناسی جنگل

تورهای هدایت شده محصولات کشاورزی

پروژه‌های احیای زیستگاه

ساختمان‌ها و مسیرهای تاریخی

تورهای فرآیند تولید برای متخصصان کشاورزی

مسیرهای خودگردان مزرعه و تورهای محصولات خاص مزرعه (مثلاً مسیر عسل، مسیر پنیر)

تورها یا فعالیت‌های آموزشی برای مدارس

تورهای باغ انگور، نوشیدنی های محلی، آب میوه دست ساز و آب سیب

غارنوردی

فصل هشتم: جشنواره‌ها و رویدادها در گردشگری کشاورزی

نمایشگاه‌های هنری

رویدادهای غیررسمی مزرعه به سفره

نمایشگاه صنایع دستی

جشنواره‌های غذای مزرعه

جشنواره تاریخی و فرهنگی

شکار، آموزش و مسابقه سگ‌های گله

جشن بستنی

رویدادهای تاریخی زنده

رویدادهای موسیقی

نمایش‌های فضای باز در گردشگری کشاورزی

نمایش تاریخ، فرهنگ یا آداب و رسوم جامعه محلی

رودیو یا فرهنگ گاو بازی

جشنواره‌های فصلی با مضمون کشاورزی

جشنواره‌های محصولات خاص کشاورزی

رقص‌های محلی و سایر رویدادهای مشابه

جشنواره رصد ستارگان

فصل نهم: سرگرمی‌های ناب در گردشگری کشاورزی

مسابقات: سیبچینی با دهان، پوستکنی ذرت، پرتاب هسته گیلاس، خروسخوانی و غیره

ماز ذرت یا علف‌های بلند و فعالیت‌های فصلی مرتبط

زمین بازی با تم مزرعه

گلف کدو، بولینگ کدو تنبل

انبار یا خانه متروکه و ترسناک

قصه گویی در گردشگری کشاورزی

فصل دهم: آماده سازی و اجاره تاسیسات در گردشگری کشاورزی

ریتیریت‎‌‌ها یا قرارهای سازمانی یا غیر سازمانی

ریتیریت‌های مذهبی: سفری معنوی در محیطی روستایی

دورهمی‌های خانوادگی مانند جشن‌های عروسی

فصل یازدهم: سایر فعالیت‌های رایج در گردشگری کشاورزی

خدمات پذیرایی

کامیون‌های غذا

سبدها و فضاهای پیک نیک

فروش نوشیدنیو تنقلات

کشاورزی تحت حمایت جامعه

سهمیه لبنیات در گردشگری کشاورزی

تورهای آموزشی یا فنی

برگزاری رویدادها در گردشگری کشاورزی

تجربه کار در مزرعه یا دامداری

کارتینگ در گردشگری کشاورزی: هیجان در دل طبیعت

راهنمایی و تجهیز در گردشگری کشاورزی

موزه‌ها و نمایشگاه‌های تاریخی

آموزش و مسابقات سگ‌های شکاری

لیزر تگ در گردشگری کشاورزی: هیجان و تحرک در دل طبیعت

فروش مستقیم در مزرعه: از مزرعه به سفره در گردشگری کشاورزی

پینت بال در گردشگری کشاورزی: هیجان و تحرک در دل طبیعت

اجاره گاو یا درخت : مفهومی نوین برای حمایت از کشاورزان

بازارچه‌های کنار جاده‌ای: طراوت و اصالت در گردشگری کشاورزی

سورگوم من مفهومی نوظهور در گردشگری کشاورزی

کاروان‌های درشکه‌ای در گردشگری کشاورزی: یک ترکیب نوآورانه

خانه‌های جن زده در گردشگری کشاورزی: ترس و سرگرمی در مزارع

سرویس شاتل- ایاب و ذهاب- در گردشگری کشاورزی