فصل اوّل – فارماکولوژی پایه  (The Basic Pharmacology) 27

تعریف فارماکولوژی (The Definition of Pharmacology): 27

تقسیم‌بندی فارماکولوژی: 27

تعریف دارو و اسامی دارویی (Drug Nomenclature): 31

محلّ اثر دارو (Site of drug action): 34

مکانیسم عمل دارو (Mechanism of Drug Action): 35

راه‌های تجویز داروها (Routes of Drugs Administration): 40

فصل دوّم – واکنش‌های سوء نسبت به داروها  (Adverse Reactions to Drugs) 43

انواع واکنش‌های سوء: 43

تداخل‌های دارویی (Drug Interactions): 47

ناسازگاری‌های دارویی (Drug Incompatibilities): 50

فصل سوّم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر در شرایط خاصّ سنّی  (Pharmacology of the Extremes of Age): 53

الف- داروها در آبستنی (Drugs in Pregnancy): 53

ب- داروها در نوزادان (Drugs in the Newborn): 55

ج- تعیین و تنظیم مقادیر داروها در کودکان (Dosage of Drugs in Children): 56

د- داروها در افراد مسّن (Drugs in the Elderly): 56

فصل چهارم – فارماکولوژی داروهای خواب‌آور و ضدّ تشنّج (Pharmacology of Hypnotic and Anticonvulsant Drugs) 61

الف- فارماکولوژی خواب‌آورها (Hypnotics): 61

ب- فارماکولوژی ضدّ تشنّج‌ها (Pharmacology of Anticonvulsants): 66

فصل پنجم – فارماکولوژی داروهای روان درمان (Pharmacology of Psychopharmaceutical Drugs) 69

1- داروهای ضدّ اضطراب 69

2- داروهای ضدّ افسردگی: 72

3- داروهای ضدّ جنون (Antipsychotic Drugs): 77

فصل ششم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر دستگاه تولیدمثل  (Pharmacology of Drugs Affecting the Reproductive System) 79

الف- داروهای ضدّ بارداری خوراکی (Oral Contraceptives): 79

عوارض جانبی داروهای ضدّ بارداری خوراکی (Side – effects of Oral Contraceptives): 83

ب- سایر داروهای ضدّ بارداری یا تزریقی (Other Contraceptive Drugs or Parenteral): 86

فصل هفتم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر اختلالات دوره حاملگی  (Pharmacology of Drugs Affecting on Disorders of Pregnancy) 89

1- سقط (Abortion) و انواع آن: 89

2- توده آبگونه یا هایدِتِدِفُرم (Hydatidiform Mole): 90

3- قی یا استفراغ (Vomiting): 91

4- کم‌خونی (Anaemia): 91

5- مسمومیّت آبستنی یا پری – اِکلَمپسی (Pre - eclampsia): 91

فصل هشتم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر زایمان  (Pharmacology of Drugs Affecting on Labour) 93

مراحل زایمان 93

انواع محرّک‌ها برای ایجاد زایمان (The Variety of Stimulus for Initiation of Labour): 94

داروهای مؤثّر بر عضله دیواره‌ی رحم یا مایومتریوم (Drugs Acting on the Myometrium): 97

الف- آکسی‌توسِک‌ها (Oxytocics): 97

ب- شُل‌کننده‌های رحمی (Uterine Relaxants): 99

فصل نهم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر دوره قبل از تولّد یا پِری نِـیتال  (Pharmacology of Drugs Affecting on Prenatal Period) 103

داروهایی که در دوره پِری نِیتال تجویز می‌شوند: (Drugs Administered in the Prenatal Period) 105

سمّیّت‌های دوره پِری نِیتال (Prenatal Period Toxicities): 109

فصل دهم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر دوره شیرواری  (Pharmacology of Drugs Affecting on Lactation Period) 115

1- غدد پستان (Mammary Glands): 115

2- پرولَکتِن یا هورمون شیرزا (Prolactin = Lactogenic Hormone): 116

3- داروها در شیر (Drugs in Milk): 116

فصل یازدهم – فارماکولوژی داروهای مؤثّر بر ناقص‌الخلقه‌زایی (Pharmacology of Drugs Affecting on Teratogenesis) 119

انواع غیرطبیعی‌های مادرزادی: 119

انواع غیرطبیعی‌های مادرزادی معمولی انسان عبارتند از: 120

الف- غیرطبیعی‌های مادرزادی اسکلتی (Congenital Abnormalities of the Skeleton): 120

ب- انسداد مادرزادی مجاری یا اَتریژاها (Atresias): 121

ج- بدشکلی‌های صورت (Facial Disfigurements): 121

د- نواقص مادرزادی قلبی (Congenital Cardiac Defects): 121

هـ- نواقص مادرزادی دستگاه ادراری – تناسلی (Congenital Defects of the Genitourinary System): 121

و- سایر نواقص مادرزادی (Other Congenital Defects): 122

عوامل مسئول ناقص‌الخلقه‌زایی در انسان (Factors Responsible for Teratogenesis in Man): 122

الف- عوامل عمومی (General Factors): 122

ب- عوامل ناقص‌الخلقه‌زای فیزیکی (Physical Teratogenic Factors): 123

ج- عوامل غذایی در ناقص‌الخلقه‌زایی (Dietary Factors in Teratogenesis): 124

د- بیماری‌های مادر که منجر به ناقص‌الخلقه‌زایی می‌گردند (Maternal Diseases Resulting in Teratogenesis): 125

هـ- داروهای مولّد ناقص‌الخلقه‌زایی انسان (Drugs – Induced Human Teratogenesis): 127

مصرف داروها در آبستنی (Drugs Use in Pregnancy): 129

داروهایی که بعنوان ناقص‌الخلقه‌زای انسانی هستند یا به آنها مظنون بوده‌اند (Drugs that are or have been under suspicion as Human Teratogens): 130

فصل دوازدهم – فارماکولوژی داروهای ضدّ وایرِس (Pharmacology of Antiviral Drugs) 137

کلیّات 137

انواع داروهای ضدّ وایرِس: 138

الف- داروهای مؤثّر بر محلّ ورود وایرِس: 138

- اَمَنتِدین هایدروکُلُراید (Amantadine Hydrochloride): 138

ب- داروهای مشابه رونویسی: 138

- آیداکس ریدین (Idoxuridine): 138

ج- داروهای مؤثّر بر رونویسی: سنتز DNA: 139

1- اِسایکلووییِر (Acyclovir): 139

2- سایتِرِبین (Cytarabine): 139

3- وِدِرِبین (Vidarabine): 139

د- داروهای مؤثّر بر ترجمه: 140

- مِتی‌سازون (Methisazone): 140

هـ- داروهای مؤثّر بر سنتز پروتئین: 140

و- داروهای مؤثّر بر بلوغ سلّولی: 140

ز- مواّد مؤثّر بر مقاومت میزبان: 141

1- اینتِرفیران (Interferon): 141

2- گِما (γ) گِلابیولِن (Gamma = γ Globulin): 141

ح- داروهای تعدیل‌کننده میزبان: 141

فصل سیزدهم – فارماکولوژی داروهای ضدّ تومِر یا شیمی درمانی سرطان (Pharmacology of Antitumor Drugs or Tumor Chemotherapy): 143

مقدّمه 143

انواع داروهای ضدّ تومِر 143

1- داروهای الکیله‌کننده: 144

2- ضدّ مِتابولایت‌ها: 144

3- اِنتی‌بایاتِک‌ها: 144

4- اَلکالوئیدهای وینکا (Vinca Alkaloids): 144

5- هورمون‌ها: 145

6- مواّد متفرّقه: 145

داروهای مضعِف ایمنی (Immunosuppressive Drugs): 145

فصل چهاردهم – اَمیونو فارماکولوژی (Immunopharmacology) 147

کلیّات و تعاریف: 147

الف- انواع داروهای تضعیف‌کننده ایمنی: 148

1- اَزِتایوپرین (Azathioprine): 148

2- گلوکوکورتِکوئیدها (Clucocorticoids): 148

3- سایکلوسپورِن اِی (Cyclosporin A): 149

4- اِف‌کِی 506 (FK 506): 149

5- اورتوکلون تی‌سه (Orthoclone T3 = OK T3): 149

6- اَمیونوتاکسِن‌ها (Immunotoxins): 150

ب- انواع داروهای تحریک‌کننده ایمنی: 150

ب- 1- مواّد داخلی: 150

1- اینتِرفیران‌ها (Interferons): 150

2- اینتِرلوکِن – 2 (Interlukin 2 = Il - 2): 151

3- عوامل تحریک‌کننده کُلُنی (Colony Stimulating Factors): 152

4- هورمون‌های تایمِک (Thymic Hormones): 152

5- عامل انتقال (Transfer Factor): 152

6- تافتین (Tuftsin): 153

ب- 2- مواّد با منشأ میکربی: 153

1- نمونه‌هایی از فعّال شدن مَکروفیجی: 153

گروه اوّل – پارازیت‌های خارج سلّولی: 153

گروه دوّم – پارازیت‌های داخل سلّولی اختیاری: 153

گروه سوّم – پارازیت‌های داخل سلّولی اجباری: 154

2- کورینه بَکتِریوم پاروُم (Corynebacterium Parvum) و مایکوبَکتِریوم بوویس (B.C.G.): 154

3- دای‌پِپتایدهای مورِمِل (Muramyl Dipeptides = M.D.P.): 154

4- بِتا 1، 3-D- گلوکَن (Beta 1.3-D- Glucan): 155

5- کو اِنزایم Q یا یوبی کونون‌ها (Coenzyme Q= Ubiquiones): 155

6- بِستاتِن (Bestatin): 155

ب-3- مواّد ساختگی: 156

1- لِوِمِسول (Levamisole): 156

2- سایمِتِدین (Cimetidine): 156

3- آیزوپِرِنِسین (Isoprinosine): 156

4- سایر تحریک‌کننده‌های ایمنی ساختگی: 157

1- دای‌اِتُل دِتیوکاربامِیت (Diethyldithiocarbamate = D.T.C.): 157

2- اَزِمِکسوان (Azimexone): 157

منابع  References 159