کتاب «بر آستانه متن: نشانه‌شناسی عناوین شعری محمدعلی شمس‌الدین، شاعر مقاومت لبنان» تألیف موسی بیات، پژوهشی آکادمیک در حوزهٔ نقد ادبی و نشانه‌شناسی است که به تحلیل جایگاه و کارکرد «عنوان» در شعر این شاعر لبنانی می‌پردازد. نویسنده با تکیه بر مبانی نظری نشانه‌شناسی، عنوان را نه صرفاً یک نام‌گذاری، بلکه متنی موازی و گاه مستقل از متن اصلی می‌داند که دارای کارکردهای گوناگون مانند بار معنایی انباشتی، هنجارگریزی، بینامتنی، و ایجاد فضای دلالتی ویژه است. کتاب ابتدا اصول نشانه‌شناسی، مفاهیم دال و مدلول، اختیاری بودن نشانه، و انواع روابط نشانه‌ای را شرح می‌دهد و سپس به پیوند میان عنوان و متن در زبان عربی و فارسی می‌پردازد. بخش دوم، زمینه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی جنوبی لبنان و فضای شعری شمس‌الدین، از نوحه‌های محرم تا تأثیر عاشورا بر شعر مقاومت، را بررسی می‌کند. نویسنده نشان می‌دهد که شمس‌الدین ضمن آشنایی با ادبیات غرب، به میراث عرفانی و کلاسیک شرق، از حافظ و مولوی تا عطار و ابن عربی، عشق می‌ورزد. در فصول پایانی، چند قصیده منتخب شاعر مانند «کف العباس» با روش نشانه‌شناسی آستانه‌ای تحلیل می‌شوند تا چگونگی تولید معنا توسط عنوان، رابطه آن با متن، و برهم‌کنش میان سنت عاشورایی و شعر مقاومت آشکار گردد. این اثر، تلفیقی از نظریه ادبی و نقد فرهنگی است.

پیش‌گفتار … 9

فصل اول: مبانی نظری نشانه‌شناسی عنوان … 13

فصل دوم: پیرامتن و فرامتن شعر محمدعلی شمس‌الدین … 51

فصل سوم: خوانش نشانه‌شناسی عنوان به مثابه متن مستقل … 73

فصل چهارم: نشانه‌شناسی آستانگی متن عنوان (قصیده‌های منتخب) … 95