انسان همواره در مسیر تعاملات خود با دنیای خارج به دنبال یافتن فاکتورهای موثر در ایجاد و حفظ تسلط بر طبیعت و به‌کارگیری آن در جهت پیشرفت به‌سوی زندگی بهتر بوده است. پس از انقلاب صنعتی و تولید مفاهیم جدید اقتصادی و پیدایش نیازهایی متفاوت از نیازهای گذشته درجهت تولید، مقوله انرژی به‌عنوان اصلی‌ترین منبع مورد استفاده کلیه صنایع، به‌ویژه صنایع پایه و مادر مطرح شد.

بنزین به‌عنوان یک فرآورده میان تقطیر حاصل از نفت خام، یکی از مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین حامل‌های انرژی به‌شمار می‌آید.

جالب اینکه در کشور ما به‌عنوان یک صادرکننده نفت خام، تنها مشکلی که درمورد حامل‌های مختلف انرژی مطرح می‌شود مشکل بنزین است و هرساله بودجه گزافی را صرف واردات بنزین می‌کنیم.

علت توجه جهانی به نفت خام و حامل‌های انرژی در افزایش تأثیرگذاری فرآیند انرژی در تمامی ارکان زندگی بشر است. جهت‌دار شدن این توجهات به سمت برآوردن نیازهای بشری و سهولت در دستیابی به منابع انرژی در گذشته سبب پیدایش عرضه و تقاضا و هم‌چنین ایجاد مکان تعادلی به‌نام بازار شد.

با تمام این احوال، توجه به رویکرد تحقیقاتی و استفاده از روش‌های نوین تولید بنزین در کشور ما تا اندازه‌ای غافل مانده است و این غفلت حتی در میزان انتشارات علمی کشور پیرامون این فرآورده ارزشمند به‌صورت نمود بیرونی کاملاً مشخص است.

نویسنده باتوجه به اهمیت موضوع و عدم وجود منابع تخصصی راجع به بنزین، کار نگارش این کتاب را شروع کرد و به انجام رسانید.

کتاب حاضر نتیجه تحقیق و اندیشه در زمینه اصلی‌ترین فرآورده نفتی یعنی بنزین، منشأ آن، تولید آن، مصرف و بازار آن است و می‌تواند به‌عنوان یکی از قدم‌های لازم در ایجاد این زمینه باشد.

دراین کتاب علاوه بر استفاده از آخرین منابع و مواخذ علمی موجود، نتایج تحقیقات و کار مولفان در آزمایشگاه دانشکده نفت آبادان در زمینه تبدیل مواد سنگین هیدروکربوی به بنزین نیز آورده شده است.

کتاب «بنزین، از منشاء تا بازار» در 5 فصل با عناوین تاریخچه بنزین، تولید بنزین و آنالیز فرآیندهای تبدیل نفت خام به بنزین، روش‌های تبدیل سایر مواد هیدروکربنی به بنزین، بازار بنزین و سیاست‌گذاری‌های موثر بر بازار بنزین به چاپ رسیده است.

مولفان کتاب فصل اول را با تاریخچه بنزین آغاز می‌کنند و می‌نویسند: درحالیکه در اواخر قرن نوزدهم، مناسب‌ترین سوخت برای اتومبیل، عصاره تیری شکل زغال‌سنگ و قسمت‌های سبکتر جدا شده از نفت خام بود، با ورود به قرن بیستم شرکت‌های نفتی، بنزین را به‌عنوان یک ماده ساده حاصل از تقطیر نفت خام تهیه و به بازار ارائه کردند.

در فصل دوم مباحثی چون نفت خام، منشاء پیدایش بنزین، فرآیندهای پالایشگاهی برای تولید بنزین، انواع افزودنی‌ها و نقش مواد افزودنی به بنزین، عدد اکتان و افزودنی‌های بهبود دهنده آن، بنزین بدون سرب و میزان انرژی آزاد شده توسط بنزین به هنگام سوختن را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در فصل بعد به تهیه بنزین از مازوت، تهیه بنزین از مواد زاید پلاستیکی و پلیمری و تبدیل گاز به مایع می‌پردازد.

فصل بازار بنزین، عرضه و تقاضای بنزین، بازار انحصاری و غیرانحصاری و جایگاه بازار نفت خام و بنزین و چگونگی کشش در عرضه و تقاضای بنزین را بررسی می‌کند.

مولفان کتاب در بخش سیاست‌گذاری‌های موثر بر بازار بنزین، تاریخچه تحولات اقتصادی بنزین، بررسی برخی از سیاست‌های اعمال شده توسط کشورهای مختلف در زمینه بازار بنزین و بررسی سیاست‌های کشورمان در زمینه قیمت بنزین را مطرح می‌کنند.

این کتاب در 133 صفحه به همراه منابع و مآخذ، به قیمت 2 هزار ریال دراختیار فارغ‌التحصیلان و دانشجویان صنعت نفت قرار دارد.

عنوان                                                                                                      صفحه

تقدیم

تشکر و قدردانی

پیشگفتار

مقدمه

فصل 1: تاریخچه بنزین........................................................................................ 1

فصل 2: تولید بنزین و آنالیز فرآیندهای تبدیل نفت خام به بنزین

1ـ2ـ نفت خام، منشا پیدایش بنزین....................................................................... 5

2ـ2ـ فرآیندهای پالایشگاهی برای تولید بنزین.......................................................... 7

3ـ2ـ انواع افزودنی ها و نقش مواد افزودنی به بنزین.................................................. 11

4ـ2ـ عدد اکتان و افزودنیهای بهبود دهنده آن............................................................ 12

5ـ2ـ بنزین بدون سرب......................................................................................... 16

6ـ2ـ میزان انرژی آزاد شده توسط بنزین به هنگام سوختن.......................................... 18

فصل 3: روش های تبدیل سایر مواد هیدروکربنی به بنزین

1ـ3ـ مقدمه....................................................................................................... 21

2ـ3ـ تهیه بنزین از مازوت...................................................................................... 22

3ـ3ـ تهیه بنزین از مواد زاید پلاستیکی و پلیمری....................................................... 40

4ـ3ـ تبدیل گاز به مایع (GTL)................................................................................ 85

فصل 4ـ بازار بنزین

مقدمه............................................................................................................. 89

1ـ4ـ عرضه و تقاضای بنزین................................................................................... 90

2ـ4ـ بازار، بازار انحصاری و غیر انحصاری و جایگاه بازار نفت خام و بنزین......................... 96

3ـ4ـ چگونگی کشش در عرضه و تقاضاهای بنزین..................................................... 101

فصل پنجم: سیاست گذاریهای موثر بر بازار بنزین

1ـ5ـ تاریخچه تحولات اقتصادی بنزین...................................................................... 107

2ـ5ـ بررسی برخی از سیاستهای اعمال شده توسط کشورهای مختلف

در زمینه بازار بنزین............................................................................................ 113

3ـ5ـ بررسی سیاستهای کشورمان در زمینه قیمت بنزین........................................... 116

منابع و ماخذ.................................................................................................... 139