تاريخ حقوق به عنوان يكي از پراهميت ترين و بنيادي ترين مباحث در شاخه ي حقوق انتقادي، كمتر مورد توجه واقع شده است.

حقيقت آن است كه شناختي رسا و مطمئن از تاريخ حقوق بسيار وابسته و همبسته به ساير مباحث حقوق انتقادي، به ويژه تاريخ فلسفه ي حقوق است. در واقع همانگونه كه تاريخ حقوق در روزگاران كهن به سختي از دين قابل تفكيك است، در سده هاي اخير نيز از فلسفه، بي شك يك اثر كامل در اين زمينه مي بايست همگام با ساير مباحث سازنده ي حقوق انتقادي بررسي شود مباحث اين كتاب در يك مقدمه، هجده گفتار و يك سخن پاياني ساماندهي شده است. در مقدمه مشخصاً به كليات، تعاريف و ساير مباحث پرداخته شده است. سپس وارد ساختار بنيادين اين كتاب مي شويم كه در هجده گفتار فراهم آمده است: نه گفتار نخست به مهمترين رويدادهاي شكل دهنده ي حقوق پيش از ميلاد مسيح (مشخصاً دو هزار سال پيش از ميلاد) را بررسي مي كند ساختار بنيادين اين كتاب عمدتاً بر پايه ي تقسيم جغرافيايي مهمترين سرزمين ها با رويدادهايي كه حقوق را پرورده اند تأكيد دارد. البته همواره در اين ميان، بر فراز و فرودهاي حقوق ايران در اين چهار هزاره تأكيد شده است اگر چه مؤلف پژوهش خود را بر پيداترين چهره ي حقوق (قوانين نوشته) استوار كرد و حتي در اين ميان نيز آگاهانه از مباحث تاريخي تخصصي حقوق، مثل تاريخ پيدايش و تكامل حقوق كار، حقوق بيمه، حقوق دريايي، حقوق درياها، حقوق هوايي و... اجتناب كرده است. در سخن پاياني بر آن شدند تا بر ساير عوامل شكل دهنده ي حقوق مشخصاً عوامل شكل دهنده يا دخيل در ارزي گذاري در درجه تمدن به كوتاهي گذر كند تا شايد اندكي از عيب هاي بسيار آن را بكاهد.

كتاب «گذري بر تاريخ حقوق» در 168 صفحه و به قيمت 2500 تومان در اختيار علاقه مندان قرار دارد.

ديباچه ........................................................................................................   6

مقدمه ........................................................................................................   9

از روزگاران کهن تا کنون ............................................................................  19

گفتار نخست: سومر و اکد .............................................................................  20

گفتار دوم: بابل ............................................................................................  23

گفتار سوم: مصر .........................................................................................  33

گفتار چهارم: آشور و هیت .............................................................................  34

گفتار پنجم: ایران .........................................................................................  35

گفتار ششم: هند .......................................................................................  45

گفتار هفتم: چین ........................................................................................  49

گفتار هشتم: کرت و یونان .............................................................................  55

گفتار نهم: روم ............................................................................................  78

گفتار دهم: غرب در تلاطم سده های نخست هزاره ی سوم ................................  94

گفتار یازدهم: ایران در آخرین تب و تاب حضور زرتشت .........................................  99

گفتار دوازدهم: محمّد .................................................................................  104

گفتار سیزدهم: ايران در دوران اسلامي ..........................................................  109

گفتار چهاردهم: اروپا در عصر فئوداليسم و شواليه‌گري ......................................  111

گفتار پانزدهم: انگلستان: اروپای کوچک .........................................................  115

گفتار شانزدهم: تمدن­های بزرگ اسلامی در جدال مذهب .................................  127

گفتار هفدهم: رشد ناگهانی فلسفه و پیدایی دولت های جدید ...........................  130

گفتار هجدهم: آخرین تکاپوهای قانون ............................................................  136

سخن پاياني .............................................................................................  159

کتاب نامه .................................................................................................  165