ماده آلي اصطلاحاً به تركيبي كه داراي آلات متعدد باشد و ماده معدني (غيرآلي) به تركيبي كه صاحب آلات متعدد نباشد، اطلاق مي گردد. تركيبات آلي، توسعه پذير بوده و داراي مشتقات متنوع و فراواني مي باشند. يك تركيب آلي حتماً تشكيل يافته است از كربن كه مي تواند به همراه آن عناصر ديگري مانند هيدروژن، اكسيژن، نيتروژن و غيره وجود داشته باشند. كربن تنها عنصري است كه مي تواند با تعدادي بي شماري از عناصر خودش پيوند داد و به همراه عناصري ديگر تشكيل انواع نامحدودي از تركيبات را بنمايد، از اين لحاظ تركيباتي كه داراي كربن هستند، عموماً يك تركيب آلي بوده و اصطلاحاً شيمي آلي را شيمي كربن نيز مي نامند.
فصل اول تا بيست و دوم كتاب، مطالبي است از شيمي آلي 1 و 2 و 3، كه مطابق با سرفصل دروس تعيين شده براي دوره كارشناسي شيمي محض و كاربردي، تدوين شده است و به مباحثي با عناوين آلكان ها، شيمي فضايي I، آلكيل هاليدها، آلكلها، اترها و اپوكسيدها، آلكنها، دي ان ها، تركيبات آروماتيكي، آلدئيدها و كتونها، كربوكسيليك اسيدها، تركيبات آليسيكلي و مشتقات عاملي كربوكسيليك اسيدها مي پردازد.
همچنين مباحث آمينها، آريل هاليدها، فنلها، تركيبات آروماتيكي حلقه اي جوش خورده ، تركيبات هتروسيكلي آروماتيكي، واكنشهاي پري سيكلي، كربوهيدراتها، آمينواسيدها و پروتئينها و كربانيونها نيز مورد بررسي قرار گرفته است.
فصل بيست و سوم كتاب، نگاهي است اجمالي، به شناسايي سيستماتيك تركيبات آلي در آن به آزمايشات معمول به همراه اطلاعاتي در مورد طيف هاي IR گروه هاي عاملي اشاره شده است.
در پايان كتاب مجموعه اي از جداول مفيد در شيمي آلي و مسائل انتخابي و سوالاتي از آزمون هاي انجام شده كارشناسي ارشد در زمينه شيمي آلي، به همراه توضيحات و جواب به صورت پيوست آمده است.
كتاب «شيمي آلي 1، 2، 3 » در 448 صفحه و به قيمت 85 هزار ريال در اختيار اساتيد و دانشجويان شيمي محض و كاربردي قرار دارد.
پيشگفتار............................................................................................................. 1
تعريف و اهميت شيمي آلي..................................................................................... 2
تاريخچه............................................................................................................... 3
يادآوري براي دانشجو.............................................................................................. 16
فصل اول: آلكانها................................................................................................. 1
ساختمان متان...................................................................................................... 2
اكسيداسيون متان................................................................................................. 2
هالوژناسيون متان................................................................................................. 3
آلكانهاي بزرگتر از متان............................................................................................ 11
كنفورماسيون........................................................................................................ 12
طرح نيومن........................................................................................................... 13
خواص فيزيكي....................................................................................................... 15
طرز تهيه آلكانها..................................................................................................... 16
واكنشهاي مربوط به آلكانها...................................................................................... 19
فصل دوم: شيمي فضاييI و............................................................................... 28
آنانتيومري............................................................................................................ 29
دستگاه پلاريتمر..................................................................................................... 30
روش استفاده از دستگاه پلاريتمر.............................................................................. 31
دليل چرخش نور توسط مولكولهاي كايرال يك نمونه ...................................................... 32
تركيباتنامتقارن بدون مركز نامتقارن............................................................................ 33
دياسترئومرها........................................................................................................ 34
ساختمان مزو........................................................................................................ 34
كنفيگوراسيون....................................................................................................... 35
جداسازي انانتيومرها.............................................................................................. 37
نامگذاري تركيبات فعال نوري..................................................................................... 38
فصل سوم: آلكيل هاليدها................................................................................... 39
خواص فيزيكي....................................................................................................... 40
طرز تهيه آلكيل هاليدها........................................................................................... 40
واكنشهاي آلكيل هاليدها......................................................................................... 41
واكنشهاي استخلافي نوكلئوفيلي آليفاتيكي............................................................... 41
سولوليز – امداد نوكلئوفيلي توسط حلال.................................................................... 51
فصل چهارم: آلكانها............................................................................................. 53
نامگذاري.............................................................................................................. 54
خواص فيزيكي الكلها.............................................................................................. 54
طرز تهيه صنعتي الكلها........................................................................................... 55
طرز تهيه عمومي الكلها.......................................................................................... 58
خواص شيميايي الكلها........................................................................................... 65
واكنشهاي مربوط به شكاف H- RO – خاصيت اسيدي الكلها........................................... 75
اكسيداسيون الكلها................................................................................................ 78
فصل پنجم: اترها و اپوكسيدها............................................................................. 79
اترها.................................................................................................................... 80
اپوكسيدها........................................................................................................... 87
واكنشهاي مربوط به اپوكسيدها................................................................................ 89
فصل ششم: آلكانها............................................................................................ 91
نامگذاري.............................................................................................................. 92
ساختمان............................................................................................................. 92
ايزومرهاي هندسي سيس و ترانس........................................................................... 93
خواص فيزيكي آلكنها.............................................................................................. 94
طرز تهيه عمومي آلكنها.......................................................................................... 94
واكنشهاي پيوند دو گانه........................................................................................... 98
شيمي فضاييII و.................................................................................................. 109
تبديل طرح نيومن و فرم خرك به تصوير فيشر................................................................ 113
فصل هفتم: دي ان ها......................................................................................... 114
طرز تهيه دي ان هاي مزدوج..................................................................................... 115
واكنشهاي افزايشي الكتروفيلي دي ان هاي مزدوج....................................................... 115
فصل هشتم: آلكينها........................................................................................... 119
ساختمان............................................................................................................. 120
نامگذاري.............................................................................................................. 121
خاصيت اسيدي استيلن.......................................................................................... 121
خواص فيزيكي....................................................................................................... 121
طرز تهيه صنعتي استيلن........................................................................................ 121
واكنشهاي مربوط به آلكينها...................................................................................... 123
فصل نهم: تركيبات آروماتيكي.............................................................................. 126
قاعده هوكل.......................................................................................................... 127
ساختمان بنزن...................................................................................................... 132
واكنشهاي استخلافي الكتروفيلي آروماتيكي............................................................... 133
اثر ايزوتوپي........................................................................................................... 136
دسولفوناسيون بنزن سولفونيك اسيد........................................................................ 139
اصل برگشت پذيري ميكروسكوپي............................................................................. 139
تئوري فعاليت........................................................................................................ 140
خاصيت effect- I و................................................................................................. 141
خاصيت effect- R و................................................................................................ 142
تئوري جهت يابي................................................................................................... 144
جهت يابي در بنزن دي استخلافي............................................................................. 149
تركيبات آروماتيكي – آليفاتيكي................................................................................. 151
فصل دهم: آلدئيدها و كتونها................................................................................ 160
نامگذاري.............................................................................................................. 161
خواص فيزيكي....................................................................................................... 162
تهيه آلدئيدها........................................................................................................ 162
تهيه كتونها........................................................................................................... 164
طرز تهيه آلدئيدها در صنعت...................................................................................... 168
خواص شيميايي آلدئيدها و كتونها............................................................................. 169
فصل يازدهم: كربوكسيليك اسيدها...................................................................... 186
نامگذاري.............................................................................................................. 187
خواص فيزيكي....................................................................................................... 187
طرز تهيه.............................................................................................................. 187
واكنشهاي مربوط به كربوكسيليك اسيدها................................................................... 189
دي كربوكسيليك اسيدها......................................................................................... 192
هيدروكسي اسيدها............................................................................................... 193
فصل دوازدهم: تركيبات آليسيكلي....................................................................... 194
نامگذاري تركيبات آليسيكلي تك حلقه اي................................................................... 195
نامگذاري تركيبات آليسيكلي چند حلقه اي................................................................. 195
ساختمان سيكلوهگزان، سيكلوپروپان، سيكلوبوتان...................................................... 199
ناپايداري سيكلوآلكانها............................................................................................ 200
فصل سيزدهم: مشتقات عاملي كربوكسيليك اسيدها.......................................... 201
خواص فيزيكي....................................................................................................... 202
واكنشهاي استخلافي نو كلئوفيلي آسيل................................................................... 203
اسيد كلريدها........................................................................................................ 204
اسيد انيدريدها...................................................................................................... 206
آميدها................................................................................................................. 209
استرها................................................................................................................ 212
فصل چهاردهم: آمينها......................................................................................... 220
انواع آمينها........................................................................................................... 220
نامگذاري.............................................................................................................. 220
خواص فيزيكي....................................................................................................... 220
نمك آمينها............................................................................................................ 221
شيمي فضايي ازت................................................................................................ 221
طرز تهيه آمينها در صنعت......................................................................................... 221
طرز تهيه عمومي آمينها.......................................................................................... 222
واكنشهاي مربوط به آمينها....................................................................................... 225
فصل پانزدهم: آريل هاليدها................................................................................. 236
تعريف.................................................................................................................. 237
فعاليت شيميايي آريل هاليدها................................................................................. 237
طرز تهيه آريل هاليدها............................................................................................. 239
فصل شانزدهم: فنلها.......................................................................................... 252
نامگذاري ............................................................................................................. 253
خواص فيزيكي....................................................................................................... 253
قدرت اسيدي فنل.................................................................................................. 254
طرز تهيه فنلها در صنعت.......................................................................................... 255
واكنشهاي فنل و مشتقات آن................................................................................... 259
فصل هفدهم: تركيبات آروماتيكي حلقه اي جوش خورده...................................... 270
نامگذاري.............................................................................................................. 271
ساختمان نفتالن و رزونانسهاي آن............................................................................ 272
جهت گيري در واكنشاي استخلافي الكتروفيلي نفتالن.................................................. 272
واكنشهاي استخلافي a – نفتول............................................................................... 274
اكسيداسيون نفتالن............................................................................................... 279
احياي نفتالن........................................................................................................ 279
سنتز مشتقات نفتالن............................................................................................ 280
مشتقات آنترانس و فنانترن...................................................................................... 283
رزونانسهاي فنانترن................................................................................................ 283
اكسيدسيون و احياء آنتراسن و فنانترن....................................................................... 283
واكنشهاي الكتروفيلي آنتراسن و فنانترن..................................................................... 285
مكانيزم واكنشهاي استخلافي و افزايشي الكتروفيلي آنتراسن و فنانترن........................... 286
تهيه مشتقات آنتراسن از طريق سنتز هاورس............................................................. 290
فصل هجدهم: تركيبات هتروسيكلي آروماتيكي.................................................... 292
نامگذاري.............................................................................................................. 293
خاصيت بازي......................................................................................................... 296
خاصيت اسيدي..................................................................................................... 296
واكنشهاي استخلافي الكتروفيلي تركيبات هتروسيكلي................................................. 297
واكنشهاي استخلافي نوكلئوفيلي تركيبات هتروسيكلي................................................ 301
واكنشهاي افزايشي تركيبات هتروسيكلي................................................................... 302
منابع و طرز تهيه صنعتي......................................................................................... 303
فصل نوزدهم: واكنشهاي پري سيكلي................................................................ 306
واكنشهاي حلقه افزايي........................................................................................... 307
واكنشهاي سيگما تروپي......................................................................................... 320
واكنشهاي الكتروسيكلي......................................................................................... 330
فصل بيستم: كربوهيدراتها................................................................................... 337
منوساكاريدها....................................................................................................... 338
دي ساكاريدهاي طبيعي......................................................................................... 349
پلي ساكاريدهاي طبيعي........................................................................................ 351
فصل بيست و يكم: آمينواسيدها و پروتئينها.......................................................... 354
آمينواسيدها......................................................................................................... 355
پپتيدها................................................................................................................ 358
پروتئينها............................................................................................................... 359
فصل بيست و دوم: كربانيونها............................................................................... 362
واكنشهاي مربوط به كربانيونهايي كه توسط تركيبات آلي فلزي ايجاد مي گردند................... 363
واكنشهاي مربوط به كربانيونهايي كه در موقعيت a نسبت به گروه كبونيل، يا بعضي گروههاي
كشنده الكترون ايجاد مي گردند................................................................................ 368
فصل بيست و سوم: نگاهي اجمالي به شناسايي سيستماتيك تركيبات آلي......... 379
پيوست 1: جداول................................................................................................ 403
پيوست 2: مسائل انتخابي................................................................................... 421
نمايه.................................................................................................................. 474
منابع.................................................................................................................. 488