پیش‌گفتار...................................................................................................... 9

فصل اول: تالاب.............................................................................................. 11

1-1- تالاب چیست؟................................................................................... 11

2-1- انواع تالاب........................................................................................ 13

3-1- تلاش‌هاي جهاني در حمايت از تالاب‌ها.................................................. 15

4-1- كنوانسيون بين المللي رامسر.............................................................. 16

5-1- ارزش و اهمیت تالاب‌ها....................................................................... 18

1-5-1- نقش هیدرولوژیکی..................................................................... 19

2-5-1- کنترل سیلاب............................................................................ 19

3-5-1- حفظ و نگهداری رسوبات.............................................................. 19

4-5-1- حفظ و نگهداری مواد غذایی و بازیافت آنها....................................... 20

5-5-1- تصفیه آب................................................................................. 20

6-5-1- حفاظت از تنوع زیستی............................................................... 21

7-5-1- تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش................................................ 21

8-5-1- جلوگیری از نفوذ آب‌های شور....................................................... 21

9-5-1- اهمیت اقتصادی، فرهنگی و توریسم.............................................. 21

10-5-1- اهمیت علمی و تحقیقاتی......................................................... 22

11-5-1- جلوگیری از گسترش کویر.............................................................. 22

6-1- تالاب‌ها و چالش‌های پیش‌رو................................................................ 23

7-1- مهم‌ترین عوامل تالابهای ایران............................................................. 27

فصل دوم: معرفی و زمین‌شناسی منطقه........................................................... 29

1-2- سیستان و بلوچستان........................................................................ 29

2-2- تالاب بین‌المللی هامون...................................................................... 30

1-2-2- هامون پوزک.............................................................................. 31

2-2-2- هامون صابوری.......................................................................... 31

3-2-2- هامون هیرمند........................................................................... 32

3-2- موقعیت جغرافیایی............................................................................. 32

4-2- کلیات.............................................................................................. 32

5-2- زمين شناسي دشت سیستان............................................................ 34

1-5-2- شناسایی و تشریح سازندهای زمین شناسی................................ 35

2-5-2- زمین‌شناسی هیرمند برون مرزی.................................................. 40

3-5-2- زمین‌شناسی ساختمانی........................................................... 43

6-2- چينه‌شناسي و رسوب‌شناسي........................................................... 46

7-2- تكتونيك............................................................................................ 46

8-2- زون زمین درز سیستانSistan Suture Zone) )........................................ 47

9-2- نظرات مختلف در پیدایش ژئوتکتونیکی زون ساختاری سیستان.................. 47

فصل سوم: منابع زیستی.......................................................................... 51

1-3-پستانداران........................................................................................... 51

1-1-3- کلیات...................................................................................... 51

2-1-3- معرفی پستانداران منطقه............................................................ 57

2-3- پرندگان............................................................................................ 82

1-1-3- کلیات...................................................................................... 82

2-2-3- معرفی پرندگان تالاب ‌هامون....................................................... 107

3-2-3- پرندگان اتفاقی......................................................................... 115

4-2-3- مناطق حائز اهمیت هامون برای پرندگان....................................... 115

2-3-3- گونه‌های شاخص خزنده در پناهگاه حیات وحش هامون................... 127

1-2-3-3- ارمیاس بیانی شبکه‌ای.......................................................... 127

4-3- دوزیستان....................................................................................... 133

5-3- فلور منطقه..................................................................................... 136

1-4-3- کلیات..................................................................................... 136

2-4-3- رویشگاه‌های منطقه................................................................. 140

3-4-3- معرفی گیاهان منطقه............................................................... 142

4-4-3-  تیپ‌های مرتعی...................................................................... 145

5-4-3- عوامل تخریب منابع گیاهی........................................................ 148

6-4-3- محدودیت‌ها و قابلیت‌های منابع گیاهی منطقه............................... 151

7-4-3- گیاهان ارزشمند از نظر دارویی، صنعتی........................................ 151

فصل چهارم: منابع آبی............................................................................ 161

1-4- منابع آب در حوضه‌های رودخانه‌های مشترک......................................... 161

1-1-4- حوضه‌های رودخانه مشترک سیستان در افغانستان........................ 162

2-1-4- آب و هوای حوضه‌ها.................................................................. 168

3-1-4- جریان‌های ورودی به منطقه سیستان........................................... 174

4-1-4- پیمان بین افغانستان و ایران....................................................... 179

2-4- نیاز آبی و مدیریت آب در افغانستان...................................................... 179

1-2-4- مقدمه.................................................................................... 179

2-2-4- تقاضای آب برای آبگیری............................................................. 180

3-2-4- نیاز آبی خانگی، شهری و صنعتی در افغانستان............................. 185

4-2-4- مخازن در افغانستان.................................................................. 185

3-4- هیدرولوژی و مورفولوژی رودخانه سیستان............................................ 189

1-3-4- ویژگی‌های فیزیکی حوضه آبریز رودخانه سیستان............................ 189

2-3-4- شبکه آبراهه‌ای........................................................................ 198

3-3-4- شرایط اقلیمی......................................................................... 203

4-3-4- هيدروگرافي تاريخي رودخانه سيستان......................................... 205

5-3-4- هيدروگرافي كنوني رودخانه سيستان........................................... 206

6-3-4- سيلاب................................................................................... 209

7-3-4- دبي و رسوب‌دهي.................................................................... 210

8-3-4- تأثیر سيلاب‌ها و خشکسالي‌هاي تاريخي بر رودخانه....................... 212

9-3-4- مورفولوژی دشت سیستان........................................................ 215

10-3-4- مورفولوژی رودخانه سیستان.................................................... 219

11-3-4- سيستم هيدروليكي رودخانه سيستان....................................... 221

12-3-4- فرسايش و رسوب‌گذاري........................................................... 231

13-3-4- بررسی عوامل طبیعی و مصنوعی برمورفولوژی رودخانه سیستان.... 238

14-3-4- تغيير مسير رودخانه و جابجايي سكونتگاه‌ها................................ 242

15-3-4- سنارود................................................................................. 243

16-3-4- رود بيابان (رامرود)................................................................... 247

17-3-4- جمع‌بندی.............................................................................. 249

فصل پنجم: حیات هامون.......................................................................... 251

1-5- بررسی تغییرات تالاب‌هامون............................................................... 251

1-1-5- تغییرات میزان آب...................................................................... 252

2-1-5- تغییرات پوشش گیاهی............................................................. 253

3-1-5- تغییرات پرندگان........................................................................ 258

2-5- حداقل نیاز آبی زنده مانی تالاب‌هامون................................................. 260

1-2-5- روش‌هاي تعيين حداقل نياز آبي محيط زيست.............................................................................. 260

2-2-5- اكوسيستم آبي هامون‌ها................................................................................................................................ 261

3-2-5- توزیع دما................................................................................................................................................................. 264

4-2-5- انتخاب موجودات کلیدی در اكوسيستم هامون‌ها....................................................................... 266

5-2-5- حداقل سطح‌تر هامون‌ها................................................................................................................................ 266

6-2-5-  تغيير سطح آب هامون‌ها............................................................................................................................. 268

7-2-5-  مدلسازي تبخير از سطح هامون‌ها........................................................................................................ 271

8-2-5- بررسي كانون‌هاي مولد غبار در منطقه................................................................................................ 274

9-2-5- تشريح مدل مفهومي......................................................................................................................................... 279

10-2-5- طرح‌های تحديد هامون‌ها.......................................................................................................................... 280

11-2-5- نياز آبي آبراهه‌هاي دشت سيستان..................................................................................................... 283

مراجع........................................................................................................ 285

ضمیمه الف................................................................................................. 293

ضمیمه ب................................................................................................... 306