تحقیقات اجتماعی شکل دهنده معرفت اجتماعی و دارای فرایندی برنامه‌ریزی شده، هوشیارانه، و دارای نگرش منظومه ای، همچنین قابل اعتماد برای درک حقایق و فهم مسایل اجتماعی می باشند. ماحصل این دست تحقیقات می تواند منجر به پیشرفت همه جانبه یک کشور باشد چرا که می تواند کمک شایانی به درک افکار عمومی و سنجش شناخت‌ها، احساسات و نگرش مردم در زمینه‌های گوناگون کند و سیاستگزاری در حوزه های گوناگون را فراهم نماید. البته در این راستا فهم دقیق و درک صحیح از این فرایند از اهمیت به سزایی برخوردار است چرا که تحقیقات علوم اجتماعی کمّی، از انواع گوناگون تشکیل می شوند که با توجه به شباهت زیاد، کمبود تجربه در این زمینه و یا ترجمه های سطحی، دانش آموختگان و محققان علوم اجتماعی را بر سر چندراهی انتخاب نوع و طرح تحقیق می‌نماید.

پژوهش های علوم انسانی و اجتماعی در بخش روش تحقیق کمی از حیث هدف، به چند دسته کلی تقسیم می شوند که مهمترین آن‌ها «نظرسنجی»، «نیازسنجی»، «رضایت سنجی»، «اثربخشی» و «اثرسنجی» می باشد. هر محقق با توجه به هدفی که در انجام پژوهش به دنبال دارد سعی می کند یکی از این انواع را انتخاب نماید. در مقام ارزیابی تحقیقات انجام شده در ایران مشاهده می­شود که این مفاهیم به غلط به جای یکدیگر به کار رفته اند. به عنوان مثال محقق در صدد انجام «اثربخشی» تبلیغات است و از الگوهای «اثربخشی» استفاده می نماید اما پژوهش خود را «اثرسنجی» نام می نهد. متاسفانه این استفاده نادرست از سوی نهادهای پژوهشی و یا بخش‌های پژوهشی وزارتخانه ها، سازمان ها و نهادهای مختلف نیز مشاهده شده و می شود. در شباهت های بسیار مفاهیم پیش گفته به همدیگر نمی توان تردید داشت اما در عین حال در نظرگرفتن تفاوت­ها و استفاده به جا و به هنگام از یکی از این مفاهیم برای یک محقق اجتماعی ضرورت دارد.

کتابی که پیشرو دارید مشتمل بر شش فصل است که به صورت مفصل و مجزا نسبت به معرفی و بررسی ویژگی­های مفاهیم سنجش و بررسی وجوه اشتراک و افتراق آنها پرداخته شده است.

فصل اول:نظرسنجی: تعاریف، ویژگی­ها و انواع آن/1

مقدمه/3

1- مفهوم افکار عمومی/3

2- سنجش افکار عمومی/5

3- نظرسنجی/5

4- مزایای نظرسنجی/6

5- مشکلات نظرسنجی/7

6- ارتباط نظرسنجی با گرایش/9

7- مفهوم نگرش/10

8- انواع نظرسنجی/16

9- نتیجه‌گیری/19

فصل دوم:تعریف نیازسنجی و ادبیات نظری مرتبط با آن/21

2-1- مقدمه/22

2-2- تعريف نيازسنجي/35

فصل سوم:بررسی مفهوم و ادبیات تئوریک رضایت­سنجی/53

مقدمه/54

1- مدل‌هاي سرآمدي و تعالي سازماني/55

فصل چهارم:بررسی مفهوم و ادبیات تئوریک اثربخشی/93

مقدمه/94

1- مفهوم اثربخشی/94

2- اثربخشي و شاخص‌هاي آن/96

3- کارآیی/97

4- رابطة اثربخشى با كارآيى/98

5- بهره­ورى/99

6- نقش اثربخشی در ارزیابی عملکرد سازمان/99

7- مدل‌ها و رویکردهای نظری درباره اثربخشی/102

فصل پنجم:بررسی مفهوم و ادبیات تئوریک اثرسنجی/107

مقدمه/108

1- تحقیقات بنیادی، کاربردی و ارزیابی/109

2- تحقیق ارزیابی (اثرسنجی)/111

3- اجزای طرح تحقیق ارزیابی (اثرسنجی)/112

4- پیامدهای اخلاقی و تأثیرات سیاسی/116

5- انواع طرح­های ارزیابی/117

6- اعتبار مطالعات اثرسنجی/125

7- تحقیق ارزیابی در چه زمینه ای مناسب است؟/129

8- جهت­گیری و تعهدات محققان ارزیابی/130

9- فرایند تحقیق ارزیابی/131

10- جایگاه روش­های کیفی در تحقیق ارزیابی/134

11- آزمایش­های میدانی بزرگ/135

فصل ششم:بررسی وجوه اشتراک و افتراق مفاهیم سنجش/137

مقدمه/138

1- تعاریف/138

2- وجوه اشتراک و افتراق مفاهیم سنجش/142

منابع/149