- الگوی علاج بخشی دریاچه ارومیه با تأکید بر آبخوانداری و مدیریت جامع حوزه آبخیز

وارد شوید | ثبت نام کنید

الگوی علاج بخشی دریاچه ارومیه با تأکید بر آبخوانداری و مدیریت جامع حوزه آبخیز

ناشر:

سازمان انتشارات جهاددانشگاهی

نویسنده:

دکتر فرود شریفی

مترجم:

سال نشر:

1394

صفحه:

176

نوبت چاپ:

کشور ایران از منابع رطوبتی دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس دور می‌باشد و به عبارتی در حاشیه تاثیر سامانه‌های بارآور مدیترانه‌ای قرار دارد. از سوی دیگر بیشتر بخشهای ایران در عرضهای جغرافیایی پائین قرار گرفته‌اند. این دو عامل باعث شده است که خشکی ویژگی ذاتی اقلیم فلات ایران تلقی شود و طول دوره خشک در کشور به ویژه در نیمه جنوبی کشور افزایش یابد. دو عامل یاد شده همچنین باعث بی‌نظمی در رژیم بارندگی کشور شده‌اند که تغییرات شدید بین سالی بارندگی را به همراه دارد. از این‌رو می‌توان گفت که بی‌نظمی رژیم بارندگی به همراه خشکی ذاتی اقلیم در کشور باعث افزایش ریسک خشکسالی در ایران شده‌اند. به همین سبب هر ساله بخشهایی از این کشور پهناور درگیر خشکسالی شده و آسیبهای اقتصادی زیادی از این پدیده به کشور وارد می‌شود. سابقه مطالعات موجود نشان مي‌دهد كه در اغلب سال‌ها پديده خشكسالي برخي نقاط و يا حتي كل كشور را در بر گرفته است. يكي از اين نقاط پر اهميت در كشور حوزه آبخيز درياچه اروميه مي‌باشد. جريان خشك شدن تدريجي درياچه اروميه به‌واسطه خشكسالي، تغيير شرايط اقليمي و كاهش بارش از سال 1380 شروع شده است. ارتفاع متوسط آبی دریاچه ارومیه از سطح دریاهای آزاد معادل 1278 متر بوده که طی دوره 10 ساله خشکسالی حادث شده در منطقه، سطح آب دریاچه ارومیه معادل 6 متر پايين افتاده و در نتيجه حجم آبی آن به 13 میلیارد متر مکعب رسیده است.

اين كتاب در هشت فصل به معرفي و بررسي شرايط و مشكلات درياچه اروميه و پرداخته و راهكارهاي علاج بخشي و نجات اين درياچه پراهميت را بررسي كرده است. در پايان نتايج پروژه انجام شده جذب ابر و بارش براي درياچه اروميه در طي يك دوره زماني معين آورده شده‌است.

پیش‌گفتار دبیر ستاد/9

فصل اول: كليات/11

1-1- معرفي كليات گزارش/11

1-2- معرفي منطقه و وضعیت کنونی دریاچه/12

1-3- بیان مسئله/18

1-4- چالش‌ها و مشکلات دریاچه ارومیه/20

1-5- تحليل چالش‌ها/22

1-6- علاج بخشی و نجات درياچه اروميه/24

1-7- مراحل بررسي و تدوين راه‌كار مناسب احياء درياچه اروميه/24

1-8- فرضیات طرح/26

1-9- سؤالاتی که طرح پیشنهادی به آنها پاسخ خواهد داد/27

1-10- راهکارهای علاج بخشی/27

فصل دوم: مدیریت منابع آب و ساماندهی دریاچه/31

2-1- مطالعات تفصیلی شناسایی دریاچه (لیمنولوژی)/31

2-2- تعیین حریم مدیریتی دریاچه ارومیه (Buffer Zone)/32

2-3- امکان سنجی احداث دریاچه‌های موضعی (Sub-Basins)/33

2-4- امکان سنجی مدیریت منطقه‌ای منابع آب موجود در دریاچه ارومیه/35

2-5- بررسی آثار زیست‌محیطی استحصال نمک‌های معدنی از مصالح بستر و حاشیهدریاچه/37

2-6- ارائه دستورالعمل‌های تفصیلی مديريتي درياچه/38

فصل سوم: عملیات آبخیزداری و مدیریت منابع آب/39

3-1- مطالعات پایه تفصیلی/39

3-2- استحصال رواناب‌های سطحی به منظور تأمین حق‌آبه دریاچه/41

3-3- ساماندهی رودخانه‌ها و مسیل‌ها/42

3-4- تعریف مشاغل جدید و جایگزین، ارتقاء معیشت اقتصادی و اجتماعی/42

3-5- ارائه دستورالعمل‌های تفصیلی مدیریتی /Management Practices) 43

فصل چهارم: مدیریت منابع آب زیرزمینی از طریق آبخوان داری 45

4-1- بررسی منابع آب زیرزمینی آبخوان‌ها/46

4-2- امکان‌سنجی بهره‌برداری از منابع آب عمیق به منظور حفظ زیست‌بوم دریاچه در شرایط بحرانی کنونی با دستيابي به فناوري شناسایي و استحصال آب‌هاي تجديدشونده ژرفي (خيلي عميق)/47

4-3- احداث سدهای زیرزمینی و پرده آب‌بند در کریدورهای اصلی تداخل آب‌های شور و شیرین/50

4-4- امکان‌سنجی راهکار انتقال آب بین‌حوضه‌ای براي تغذیه آبخوان‌های پیرامون دریاچه/51

4-4- امکان توسعه آب‌های نامتعارف/52

4-5- بررسی آب های ژرفی/53

4-6- روش پتانسيل خودزا ((SP) (Self Potential/60

4-7- روش‌شناسي فناوري ژئوهولوگرافي (POISK)/61

4-8- روش‌شناسي فناوري مگنتوتلوريک (MT)/64

فصل پنجم: مدیریت جذب ابر و بارش و پایش و ارزیابی آن‌ها در حوزه آبخيز ارومیه/67

5-1- ملزومات طراحي اوليه فرآيند باروري ابرها به قرار ذيل است:/68

5-2- روش‌های سنتی باروری ابرها/68

5-3- روش‌های نوین در افزايش بارش/68

فصل ششم: روش‌های مدیریت زراعی (Agronomic Method)/69