دانش تغذیه را می‌توان همزاد بشر دانست. زیرا که او همیشه در پی دریافت ترکیبات لازم موجود در محیط از طریق دهان بوده است. خواه برای رفع نیاز و خواه برای ارضاء خواست، هوس یا اشتها. اما علم تغذیه مدرن سابقه خیلی طولانی در میان سایر علوم پایه ندارد. با فراگیر شدن کاربرد های علم اپیدمیولوژی در شاخه‌های مختلف مرتبط با علوم تندرستی، علوم تغذیه هم از این مزیت بی‌بهره نماند. بخشی از این بهره‌مندی، وام­دار تلاش‌های بسیار ارزشمند دانشمندان تراز اول در سطح بین‌المللی است از جمله پروفسور والتر ویلت و پروفسور بری مارگتز در میان دیگرانی که مجال نام بردن از حتی تعدادی از آنها هم در گنجایش این مقدمه نیست.  

آشنایی با کاربرد اصول روش‌های اپیدمیولوژی در علوم تغذیه برای دانشجویان و سایر دست‌اندرکاران این رشته مفید یا حتی ضروری است. با توجه به کافی نبودن منابع در دسترس اپیدمیولوژی تغذیه به زبان فارسی، این کتاب تهیه شده است. 

 عنوان                                                                                                                                      صفحه

پیشگفتار........................................................................................................................................ 5

فصل اول: مبانی اپیدمیولوژی..................................................................................................... 7

تعریف اپیدمیولوژی (Epidemiology)................................................................................. 9

اهداف مطالعات اپیدمیولوژی............................................................................................... 10

اپیدمیولوژی تغذیه‌............................................................................................................... 11

اصطلاحات رایج در مطالعات اپیدمیولوژی.......................................................................... 15

انواع متغیرها.................................................................................................................... 15

جور کردن یا همسان‌سازی.............................................................................................. 16

انتخاب متغیر مناسب برای مدل‌های چندمتغیره........................................................... 17

تفاوت میان بروز و شیوع................................................................................................. 19

اعتبار............................................................................................................................... 20

قابلیت تکرار.................................................................................................................... 23

صحت(Accuracy)......................................................................................................... 25

انواع خطاهای رایج در مطالعات........................................................................................... 26

خلاصه‌ای از انواع مطالعات................................................................................................... 28

فصل دوم: انواع پژوهش‌ها در علوم پزشکی و بهداشتی....................................................... 31

انواع مطالعات اپیدمیولوژی.................................................................................................. 33

مطالعات همگروهی(آینده‌نگر- طولی- Panel Studies).................................................... 33

مطالعات مورد- شاهدی....................................................................................................... 41

مطالعات مقطعی.................................................................................................................. 46

مطالعه اکولوژیک(جمعیتی)................................................................................................ 50

مطالعات تاریخی.................................................................................................................. 57

مطالعات تجربی: کارآزمایی بالینی، کارآزمایی‌های میدانی، و مطالعات مداخله‌ای............. 58

فصل سوم: روش‌های گردآوری داده‌ها در مطالعات اپیدمیولوژی...................................... 75

اندازه‌گیری مواجهه‌ها............................................................................................................ 77

انواع مواجهه‌ها...................................................................................................................... 78

روش‌های ارزیابی تغذیه‌ای................................................................................................... 80

روش‌های جمع‌آوری داده‌های تغذیه‌ای................................................................................ 81

ارزیابی دریافت مکمل‌های ویتامینی................................................................................. 103

روش‌های آزمایشگاهی(Laboratory methods).............................................................. 104

نشانگرها(Biomarkers) یا شاخص‌های بیوشیمیایی(Biochemichal indicators)
تغذیه‌ای............................................................................................................................. 106

نشانگرهای اختصاصی........................................................................................................ 115

نیتروژن ادرار به عنوان نشانگر دریافت پروتئین.......................................................... 115

اسیدهای چرب به عنوان نشانگر دریافت چربی رژیم غذایی....................................... 115

اسیدهای چرب در بافت چربی و خون......................................................................... 116

اسیدهای چرب در اجزای خونی................................................................................... 119

قند ادرار........................................................................................................................ 121

دریافت فیبر و غلات کامل........................................................................................... 121

دریافت ریزمغذی‌ها...................................................................................................... 121

تن‌سنجی(Anthropometry)........................................................................................... 126

قد................................................................................................................................. 127

وزن............................................................................................................................... 128

شاخص توده بدن.......................................................................................................... 131

شاخص‌های رشد................................................................................................................ 133

دور سر برای سن.......................................................................................................... 134

وزن برای سن............................................................................................................... 134

وزن برای قد................................................................................................................. 135

قد برای سن.................................................................................................................. 135

مطالب بیشتر پیرامون ارزیابی عوامل خطر مرتبط با سلامتی در مطالعات اپیدمیولوژی تغذیه‌ای           135

فعالیت فیزیکی و روش‌های ارزیابی آن........................................................................ 135

بیماری‌های قلبی-عروقی.............................................................................................. 142

دیابت ملیتوس............................................................................................................. 144

سرطان.......................................................................................................................... 147

منابع........................................................................................................................................... 151

جدول ضمیمه: تعریف برخی اصطلاحات رایج در انواع مطالعات...................................... 157