دام و طیور به عنوان  موجود زنده  انتظارات تغذيه‌اي و روش‌هاي مخصوص خود دارند، كه براي پرورش دهنده آنان مهم بوده و بايد رعايت شوند تا حداكثر توليد را با مصرف حداقل هزينه و تحمل تلفات بدست بياورند. بهترين قانوني كه در پرورش دام و طیور ميتوان رعايت نمود اين است كه احتياجات اصول زند‌گاني یعنی دامنه و شرایط آسایش و راحتی (welfare or zone comfortable ) آنها را فراهم  نموده و اين كار هم هميشه آسان نيست ، لذا بايد به تكنولوژي مربوط به شرایط نگهداري و پرورش دام و طیور دست يافت و آنرا به كار برد. الفبای تامین شرایط نگهداری ایجاد جایگاه و سالن های مربوط است.

جایگاه یکی از گرانترین سرمایه گذاری در حرفه دامپروری است. در شرایط آب و هوایی سرد که حفاظت قابل ملاحظه ای به جهت زمستان سرد و یخبندان لازم می شود میزان این سرمایه گذاری تقریبا به یک سوم کل سرمایه گذاری از قبیل زمین ̒ گاو و تجهیزات را تشکیل می دهد. نوع جایگاه و ترتیب سالن شیر دوشی نیاز به کارگر به اجزای هر راس گاو شیری را متاثر می سازد. بنابراین امروزه در اثر افزایش تراكم و نگهداري دام در واحد سطح از نظر اقتصادي  پرورش دام و طيورچه به صورت صنعتي و چه در سيستم هاي پرورشي آزاد نياز به كار فراوان دارد. به طور كلي گرايش روز افزوني به سيستم هاي مكانيزه متراكم در تمام زمينه هاي پرورش به خوبي مشهود است. اين گرايش سبب پيدايش سيستم هاي جديد و به خدمت گرفتن وسايل و ادوات مكانيزه متنوعي در  رشته توليدي گرديده است . بررسي هاي علمي و مشاهدات و تجربيات عيني و عملي فراوان نشان مي دهد كه شرايط محيطي سبب پيدايش تغييرات اقتصادي محسوسي در اين بخش توليدي مهم شده است. به اين ترتيب كه بين هواي سالن ، نوع بنا ،تهويه و تجهيزات سالن و نيز ساير موارد وابسته به اين رشته ارتباط تنگاتنگ وجود دارد. بنابر اين لازم است اين مسايل در ارتباط با يكديگر و در كنار هم  به صورت توام بررسي و حل شود.  در  گذشته طراحي و ساخت ساختمان هاي دامپروري عمدتا بر اساس تجارب ديگران بود ولي امروزه بايستي بيشتر با تكيه بر موازين علمي و انجام محاسبات دقيق و ضروري با توجه به ارقام وآمار ، محل ،نوع ساختمان ،مقدار تهويه ،ميزان گرماي مورد نياز و رطوبت لازم را در كل در ارتباط با يكديگر از پيش محاسبه نمود  و سپس اقدام بعدي را به عمل آورد .

امروزه ديگر كليه نكات فني و ديدگاه هاي فيزيولوژيكي و عوامل فيزيكي در سالن ها مانند تاثير مصالح ساختماني مورد استفاده در بناي سالن ها ، نوع و نحوه پرورش و تاثير عوامل محيطي نظير درجه حرارت ،ميزان رطوبت سالن و همچنين تركيبات شيميايي هوا و شدت جريان آن در داخل و خارج از سالنها و دهها نكته ديگر ، بايد در محاسبات و اعمال ضرايب فني منظور شوند.

در اين درس تا حد امكان كليه ديدگاه هاي مورد نظر و مفيدي را كه بايستي در اين گونه محاسبات و موارد مد نظر قرار گيرند و در برنامه ريزي هاي اصولي علمي و عملي به منظور احداث مزارع پرورش دام و طيور، بنا و تجهيزات سالن هاي آن ضرورتا رعايت شوند، در ابعاد مختلف با توجه به تجربيات و موازين علمي مورد بررسي قرار داده شوند.

فهرست مطالب

پیشگفتار

مقدمه

فصل اول

 شرایط لازم جهت ایجاد ساختمان های دامپروری

1-1- عوامل اقلیمی و محیط جغرافیایی

1-1-1- پستی و بلندی های ایران

1-1-2-درجه حرارت

1-1-3- جریان هوا

1-1-4- رطوبت هوا

1-1-5- نزولات آسمانی

1-2- موقعیت استراتژیکی و زیست محیطی محل

فصل دوم

تاسیسات، جایگاهها و ملزومات پرورش گاو شیری

2-1- جایگاه گاو شیری

2-2- انواع سیستم های نگهداری و پرورش گاو شیری

2-3-ضرایب فنی در طراحی فارم گاو شیری

فصل سوم

اصول و طراحی ساختمان محل ذخیره خوراک(سیلو)

3-1- سیلو کردن

3-2- اصول تخمیر و عوامل موثر بر کیفیت سیلو

3-3- اصول و ضوابط احداث حمام ضد کنه

3-4- احتیاطات مربوط به سم پاشی

3-5- تاسیسات حمام ضد کنه

3-6- نکات مربوط به حمام دادن دام ها

            فصل چهارم

تاسیسات، جایگاهها و ملزومات پرورش گوسفند

4-1- ساختمان و تاسیسات

4-2- احداث جایگاه پرورش گوسفند

4-3- اصول جایگاه

فصل پنجم

ساختمان و تاسیسات مرغداری

5-1-سالن مرغداری

5-1-1- انواع سالن های مرغداری

5-1-2- عرض سالن

5-1-3- طول سالن

5-1-4- ارتفاع سالن

5-1-5- در ورودی سالن

5-1-6- پنجره سالن

5-1-7- کف سالن

5-1-8- سقف سالن

5-1-9- دمای سالن

5-1-10- رطوبت سالن

5-1-11- هوای سالن

5-1-12-آمونیاک سالن

5-1-13-عایق بندی سالن

5-1-14- تاسیسات مرغداری

5-1-15- تهویه سالن

5-1-16-روش های تهویه سالن

5-1-17- محاسبه تهویه سالن

5-1-18- محاسبه تعداد هواکش

5-1-19- محاسبه دریچه ورود هوا

5-1-20- چگونگی نصب هواکش

5-1-22- سیستم خنک کننده سالن

5-1-23- سیستم گرم کننده سالن

5-1-24- سیستم روشنایی سالن

5-1-24-1- رنگ نور

5-1-24-2- نوردهی

5-1-25- تنظیم نوردهی

5-1-26- تجهیزات سالن

5-1-26-1-دانخوری

5-1-26-2- آبخوری

5-1-27- قفس های پرورش طیور

5-1-28- لانه های تخمگذاری

5-1-29- تله های تخمگذاری

5-2- ساختمان جوجه کشی

5-2-1- واحدهای اصلی جوجه کشی

 فصل ششم

ضمیمه- برخی از نقشه­های تیپ و الگو در پرورش دام و طیور برای اقلیم ها و شرایط مختلف

منابع