فهرست مطالب

پیشگفتار .............................................................................................................................................

13

فصل اول: جایگاه نخود در ایران و جهان و ارزش تغذیه­ای و اقتصادی آن

1-1  خاستگاه و ویژگی­های نخود ................................................................................................

17

1-2  تجارت جهانی حبوبات ..........................................................................................................

18

1-3  وضعیت محصول نخود در کشور  .......................................................................................

28

1-3-1  سطح زیر کشت .................................................................................................................

28

1-3-2  میزان تولید ........................................................................................................................

30

1-3-3  عملکرد در هکتار ...............................................................................................................

31

1-4  ارزش غذایی نخود ..................................................................................................................

32

1-5  مصرف نخود .............................................................................................................................

33

1-5-1  نحوه مصرف نخود .............................................................................................................

33

1-5-2  کیفیت پخت دانه کامل و لپه نخود ...............................................................................

35

1-5-3  بازار پسندی  ......................................................................................................................

36

1-5-4  ارزش­های فرآوری و غذایی تولیدات حاصل از نخود ................................................

36

فصل دوم: خصوصیات گیاهشناسی

2-1  بوته نخود .................................................................................................................................

41

2-2  ریشه ..........................................................................................................................................

41

2-2-1  خصوصیات مورفولوژیکی  ................................................................................................

41

2-2-2  توسعه ریشه در نخود  ......................................................................................................

41

2-2-3  گره­های ریشه  ...................................................................................................................

43

2-3  ساقه ..........................................................................................................................................

43

2-3-1  مورفولوژی ساقه  ...............................................................................................................

43

2-3-2  شاخه زایی............................................................................................................................

43

2-4  برگ ..........................................................................................................................................

44

2-5  کرک­های سطحی ..................................................................................................................

44

2-6  گل .............................................................................................................................................

45

2-6-1  مورفولوژی گل.....................................................................................................................

45

2-6-2  گرده افشانی  ......................................................................................................................

45

2-7  غلاف ........................................................................................................................................

45

2-8  بذر ............................................................................................................................................

46

2-8-1  ریخت شناسی بذر.............................................................................................................

46

2-8-2  تیپ­های ریز بذر و درشت  بذر.......................................................................................

46

2-8-3  ترکیب شیمیایی بذر.........................................................................................................

47

فصل سوم: خصوصیات اکولوژیکی

3-1  اکولوژی نخود ..........................................................................................................................

53

3-2  شرایط اکولوژیکی مناطق مورد کشت نخود .....................................................................

53

3-2-1  جنوب و جنوب­شرقی آسیا .............................................................................................

53

3-2-2  نواحی با بارندگی زمستانه در جنوب آسیا و ناحیه مدیترانه  ..................................

55

3-3  عوامل محدود کنندگی آگروکلیمایی ................................................................................

56

3-4  اکولوژی حبوبات در ایران .....................................................................................................

56

3-5  تقسیم­بندی اکولوژیکی حبوبات در ایران .........................................................................

57

فصل چهارم: خصوصیات فیزیولوژیکی

4-1  رشد رویشی ............................................................................................................................

63

4-1-1  جوانه­زنی و استقرار گیاهچه ............................................................................................

64

4-1-2  رشد ریشه ...........................................................................................................................

65

4-1-3  فتوسنتز ...............................................................................................................................

65

4-1-4  میزان رشد گیاه زراعی .....................................................................................................

66

4-2  رشد زایشی ..............................................................................................................................

68

4-2-1  گلدهی و تشکیل غلاف ها ..............................................................................................

68

4-2-2  رشد و توسعه غلاف ها .....................................................................................................

70

4-3  مرگ برگ­ها ...........................................................................................................................

73

4-4  اجزای عملکرد و شاخص برداشت .......................................................................................

74

4-5  روابط منبع- مخزن ................................................................................................................

75

4-5-1  سایه اندازی ........................................................................................................................

75

4-5-2 حذف برگ ...........................................................................................................................

76

4-5-3  حذف گل­ها .........................................................................................................................

76

4-6.  جنبه­های فیزیولوژیکی اصلاح عملکرد .............................................................................

77

4-6-1  صفت دوغلافی ..................................................................................................................

77

4-6-2  انعطاف پذیری واریته­ها ....................................................................................................

77

4-6-3  جوانه­زنی با وجود محدودیت رطوبت ............................................................................

78

4-6-4  حساسیت نسبت به کلروز آهن ......................................................................................

78

4-6-5  حساسیت نسبت به شوری ..............................................................................................

78

4-6-6  واکنش واریته­ها نسبت به کمبود آب  ..........................................................................

78

فصل پنجم: خصوصیات خاکشناسی

5-1  خاک مورد نیاز .............................................................................................................

83

5-2  روش­های تشخیص کمبود عناصر معدنی ...................................................................

83

5-2-1  آزمایش خاک ..........................................................................................................

83

5-2-2  علایم کمبود ............................................................................................................

83

5-2-3  تجزیه گیاه   ............................................................................................................

84

5-3  اثرمتقابل عناصر غذایی ................................................................................................

86

5-4  واکنش نخود نسبت به کاربرد عناصر معدنی ...............................................................

88

5-4-1  ازت ...........................................................................................................................

89

5-4-2  فسفر ........................................................................................................................

90

5-4-3  پتاسیم .....................................................................................................................

96

5-4-4  گوگرد .......................................................................................................................

96

5-4-5  روی ..........................................................................................................................

96

5-4-6  منگنز .......................................................................................................................

97

5-4-7  آهن .........................................................................................................................

97

5-4-8  مس .........................................................................................................................

98

5-4-9  بُر .............................................................................................................................

98

5-4-10  مولیبدن ...............................................................................................................

98

5-5  شوری خاک .................................................................................................................

99

5-5-1  اثرات شوری خاک ...................................................................................................

99

5-5-2  روش­های تعیین واکنش نخود نسبت به شوری .....................................................

99

5-5-3  رهیافتی برای الگوی واکنشی نخود نسبت به شوری .............................................

100

5-5-4  نخود در خاک­های سدیمی .....................................................................................

102

5-5-5  الگوی ریشه­زایی نخود در خاک های شور و سدیمی  ............................................

102

فصل ششم: تثبیت بیولوژیکی ازت

6-1  تاریخچه .......................................................................................................................

105

6-2  خصوصیات نژادهای ریزوبیوم تلقیح کننده نخود ........................................................

105

6-3  واکنش نسبت به تلقیح ................................................................................................

105

6-4  فیزیولوژی تثبیت ازت .................................................................................................

107

6-5  تثبیت ازت ...................................................................................................................

108

6-6  تأثیر تثبیت بیولوژیکی ازت در نخود ..........................................................................

108

6-7  عوامل تشدید کننده تأثیرات تثبیت بیولوژیکی ازت ..................................................

110

6-8  محدودیت­های افزایش تثبیت ازت .............................................................................

110

6-8-1  وجود تراکم بالایی از ریزوبیوم محلی .....................................................................

110

6-8-2  عوامل غیر زیستی ..................................................................................................

110

6-8-3  سطوح زراعی جدید زیر کاشت نخود......................................................................

111

فصل هفتم: تکنولوژی کاشت نخود

7-1  اثرات سودمند کاشت نخود ..........................................................................................

115

7-2  خاکورزی و آماده سازی زمین .....................................................................................

117

7-3  تاریخ کاشت نخود ........................................................................................................

117

7-4  تراکم بوته .....................................................................................................................

120

7-5  هندسه کاشت (شکل کاشت) و جهت ردیف ...............................................................

122

7-6  سیستم­های کاشت نخود .............................................................................................

123

فصل هشتم: آبیاری

8-1  مدیریت آب ..................................................................................................................

127

8-1-1  جنبه های ویژه مدیریت آب در حبوبات  ...............................................................

127

8-1-2  تکنیک­های مورد استفاده در مدیریت آب ..............................................................

127

8-2  آبیاری ..........................................................................................................................

128

8-2-1  مقدار آب مورد نیاز .................................................................................................

128

8-2-2  پتانسیل تبخیر و تعرق ...........................................................................................

129

8-2-3  توانایی نخود در جذب آب از اعماق خاک  .............................................................

129

8-2-4  عوامل موثر بر آبیاری ..............................................................................................

129

8-2-5  واکنش نخود نسبت به آبیاری  ...............................................................................

130

8-2-6  آبیاری و جنبه­های فیزیولوژیکی نخود  ..................................................................

130

8-2-7  عوامل موثر برکارایی مصرف آب نخود ....................................................................

131

8-3  ساختار مدل آبی نخود ................................................................................................

132

8-3-1  فنولوژی ..................................................................................................................

132

8-3-2  تولید ماده خشک ...................................................................................................

133

8-3-3  اختصاص ماده خشک به جوانه­ها  .........................................................................

133

8-3-4  رشد ریشه و جذب آب ...........................................................................................

134

8-3-5  وضعیت آب خاک ..................................................................................................

134

8-4  مدل اجرایی ...............................................................................................................

134

8-5  گزینش لاین­های متحمل به خشکی .........................................................................

138

فصل نهم: علف­های هرز

9-1  زیان­های ناشی از علف­های هرز ..................................................................................

143

9-2  زمان مبارزه با علف های هرز .......................................................................................

143

9-3  علف­های هرز مهم بقولات ...........................................................................................

143

9-4  مدیریت علف­های هرز .................................................................................................

144

9-4-1  کنترل زراعی ..........................................................................................................

144

9-4-2  کنترل مکانیکی .......................................................................................................

146

9-4-3  کنترل با استفاده از تکنیک­های حداقل شخم ........................................................

146

9-4-4  کنترل شیمیایی ......................................................................................................

147

9-5  کنترل شیمیایی علف­های هرز نخود ..........................................................................

148

فصل دهم: بیماری­ها و حشرات

10-1  بیماری های باکتریایی و قارچی برگ ......................................................................

153

10-1-1  بیماری برق­زدگی نخود.........................................................................................

153

10-2  بیماری­های ویروسی .................................................................................................

153

10-3  نماتدها ......................................................................................................................

154

10-4  حشرات نخود ............................................................................................................

154

10-5  حشرات انباری ..........................................................................................................

155

10-5-1  روش­های انبارداری ...............................................................................................

155

10-5-2  کنترل حشرات ......................................................................................................

157

10-6  جوندگان ....................................................................................................................

159

10-6-1  کنترل ...................................................................................................................

160

فصل یازدهم: دورنمای افزایش تولید نخود در جهان

11-1  عوامل موثر بر قابلیت تولید نخود در سطح مزرعه ...................................................

164

11-2  محدودیت­های محیطی ............................................................................................

164

11-3  محدودیت­های زراعی ................................................................................................

166

11-4  عوامل محدود کننده زیستی ....................................................................................

168

پیوست ها

پیوست Ⅰ  علف کش­های مورد استفاده برای مبارزه با علف های هرز لگوم­های گرمسیری

171

پیوست Ⅱ  علف کش­هایی که در رابطه با هریک از لگوم های گرمسیری نتایج امیدوار کننده ای داشته اند ...............................................................................................................

173

پیوست Ⅲ  بیماری­های باکتریایی و قارچی برگ ...............................................................

174

پیوست Ⅳ  بیماری­های ویروسی ........................................................................................

175

پیوست Ⅴ  میزبان گونه­های متعلق به جنس Bruchid ....................................................

176

پیوست Ⅵ  تقویم زمانی کاشت و برداشت نخود در ایران ...................................................

177

منابع  ....................................................................................................................................

179