فصل اول: عدالت اجتماعی در اسلام

مقدمه.......................................................................................................... 1

تعاریف.......................................................................................................... 2

پاسخ به دو پرسش در باب تعریفهای عدالت............................................................ 11

گستره عدالت در فرهنگ اسلامی......................................................................... 14

الف)عدالت یک حق سیاسی است......................................................................... 15

ب)عدالت یک تکلیف حقوقی است....................................................................... 17

ج)عدالت یک تکلیف اقتصادی است....................................................................... 18

عدالت فردی اساس عدالت اجتماعی...................................................................... 22

ماهیت عدالت اجتماعی در اسلام.......................................................................... 26

عمومیت و شمول.............................................................................................. 27

انصاف............................................................................................................ 28

بهره مندی و استغنای عمومی................................................................................. 29

توجه به ویژگی مجری عدالت................................................................................. 30

برابری و مساوات............................................................................................... 33

قانون مندی...................................................................................................... 34

اعطای حقوق....................................................................................................... 35

توازن............................................................................................................... 36

هدف عدالت اجتماعی در اسلام................................................................................ 36

اصول عدالت اجتماعی در اسلام................................................................................ 41

تشریع عادلانه..................................................................................................... 42

تنظیم عادلانه...................................................................................................... 43

قضاوت عادلانه.................................................................................................. 43

پاداش عادلانه................................................................................................... 44

زندگی عادلانه.................................................................................................. 45

عدالت اجتماعی در قرآن..................................................................................... 46

اهمیت عدالت اجتماعی در قرآن........................................................................... 47

کارکردهای عدالت اجتماعی در قرآن...................................................................... 53

عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علی (ع)................................................................... 54

مقدمه............................................................................................................. 54

مفهوم عدالت اجتماعی از دیدگاه علی (ع)................................................................... 55

جلوه های عدالت اجتماعی در سیره علوی............................................................ .........70

شرایط تحقق عدالت اجتماعی در اسلام........................................................................ 74

زمینه های فرهنگی............................................................................................... 75

عدالت اجتماعی در تاریخ اسلام و ارتباط آن با خودکامگی.................................................. 84

ارتباط عدالت اجتماعی با اقتصاد در اسلام................................................................... 88

راهکارهای برقراری عدالت اجتماعی در اسلام............................................................. 101

عدالت اخلاقی کارگزاران حکومتی............................................................................ 101

برخورد با عدالت گریزان....................................................................................... 105

نظارت بر کارکرد کارگزاران حکومتی.......................................................................... 109

قانون گرایی...................................................................................................... 111

الگوگیری از شیوه زندگانی معصومان (ع).................................................................... 114

نگهداشت متقابل حقوق حاکم و مردم......................................................................... 118

نقش مردم در برپایی عدالت اجتماعی........................................................................ 122

موانع تحقق عدالت اجتماعی در اسلام....................................................................... 127

موانع تحقق عدالت اجتماعی در اسلام از دیدگاه علی (ع)................................................. 128

موانع اجتماعی تحقق عدالت اجتماعی در اسلام............................................................ 137

دنیاگرایی......................................................................................................... 137

وابستگاه به مراکز قدرت...................................................................................... 140

برخوردهای دوگانه.............................................................................................. 143

برخوردهای تبعیض آمیز....................................................................................... 144

درگیری و تشنج در میان امت اسلام......................................................................... 147

ستم و ستمگری.................................................................................................. 147

امتیازجویی و امتیازدهی........................................................................................ 150

تکاثیر.............................................................................................................. 153

آگاه نبودن از ابعاد عدالت اجتماعی........................................................................... 156

موانع اقتصادی تحقق عدالت اجتماعی در اسلام............................................................. 157

آزادی اقتصادی و اقتصاد آزاد.................................................................................. 157

استثمار............................................................................................................. 158

انحصارگرایی....................................................................................................... 160

اسراف............................................................................................................... 161

شیوه نادرست درآمد............................................................................................. 163

فصل دوم: عدالت اجتماعی در ایران

مقدمه................................................................................................................ 165

عدالت اجتماعی دراندیشه ایران باستان....................................................................... 166

مقدمه................................................................................................................. 168

عدالت اجتمعی در آراء امام خمینی (ره)......................................................................... 170

جایگاه عدالت در اندیشه امام خمینی (ره)..................................................................... 171

مفهوم کلی عدالت اجتماعی در اندیشه امام خمینی (ره).................................................... 172

اهداف برقراری عدالت در تفکر امام خمینی (ره)............................................................ 175

سیره عملی امام خمینی (ره) نسبت به عدالت فردی و اجتماعی............................................ 177

راهکارهای برقراری عدالت اجتماعی از دیدگاه امام خمینی (ره).......................................... 179

اشاراتی راهگشا از امام خمینی (ره)........................................................................... 183

عدالت اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبائی (ره).............................................................. 185

عدالت اجتماعی از دیدگاه شهید آیت الله مطهری (ره)..................................................... 192

تعریف عدالت اجتماعی از نظر شهید مطهری................................................................ 194

ضرورت عدالت اجتماعی از نظر شهید مطهری.............................................................. 197

ویژگیهای عدالت اجتماعی از نظر شهید مطهری............................................................. 199

عدالت اجتماعی و انقلاب اسلامی............................................................................ 202

عدالت اجتماعی و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.................................................. 208

بررسی عدالت اجتماعی در سه دهه پس از انقلاب اسلامی............................................. 212

موانع و مشکلات تحقق کامل عدالت اجتماعی پس از انقلاب............................................ 217

عدالت اجتماعی از دیدگاه مقام معظم رهبری.............................................................. 221

برنامه چهارم توسعه و عدالت اجتماعی..................................................................... 251

الف)سازو کارهای سیاسی.................................................................................... 256

ب)سازوکارهای اقتصادی..................................................................................... 262

ج)سازوکارهای فرهنگی...................................................................................... 270

عدالت گسترش و دولت نهم................................................................................ 275

فصل سوم: عدالت اجتماعی درغرب

مقدمه............................................................................................................. 295

مروری بر مبنای عدالت در فلسفه اجتماعی غرب........................................................... 301

الف)یونان باستان.............................................................................................. 301

ب)اروپای پس از رنسانس................................................................................... 303

ج)در غرب معاصر............................................................................................... 305

عدالت اجتماعی از دیدگاه مکاتب غربی..................................................................... 306

الف)عدالت اجتماعی از دیدگاه لیبرالیسم................................................................. 307

ب)عدالت اجتماعی از دیدگاه سوسیالیسم................................................................ 310

ج)عدالت اجتماعی از دیدگاه لیبرال دموکراسی.......................................................... 313

د)عدالت اجتماعی از دیدگاه اجتماع گرایی................................................................ 319

هـ)عدالت اجتماعی از دیدگاه فمینیسم.................................................................... 321

و)عدالت اجتماعی از دیدگاه فرانوگرایی.................................................................... 323

بحران عدالت اجتماعی در غرب.............................................................................. 324

پیامدهای بحران عدالت اجتماعی در غرب.................................................................. 327

فصل چهارم: عدالت اجتماعی و جهانی شدن

مقدمه.......................................................................................................... 333

جهانی شدن عدالت.......................................................................................... 337

عدالت اجتماعی و سازمانهای بین المللی................................................................. 340

اعلامیه جهانی حقوق بشر................................................................................... 340

مقدمه اعلامیه حقوق بشر.................................................................................. 341

بررسی اعلامیه حقوق بشر در رابطه با عدالت اجتماعی................................................. 348

فراقلمروگرایی و آینده عدالت اجتماعی در جهان....................................................... 351

قشربندی طبقاتی............................................................................................. 355

قشربندی کشوری............................................................................................. 362

فصل پنجم: مقایسه ونتیجه گیری

مقدمه........................................................................................................... 365

مقایسه عدالت اجتماعی در اسلام و غرب.................................................................. 366

الگوی جهان شمول عدالت اجتماعی......................................................................... 378

کارکردهای الگوی قرآنی –علوی............................................................................ 382

فضاهای عدالت اجتماعی..................................................................................... 386

قانون............................................................................................................ 387

قضاوت.......................................................................................................... 389

اقتصاد.......................................................................................................... 390

سیاست.......................................................................................................... 392

روابط بین المللی............................................................................................... 393

روابط اجتماعی................................................................................................. 395

خاتمه............................................................................................................. 397

منابع و مآخذ.................................................................................................... 401