مراسم بزرگداشت دكترحسن چاوشيان تبريزي استاد دانشگاه و مترجم آثار جامعه شناسي در آخرين روز ازهفته كتاب، با حضور جمعي از دانشجويان ،اساتيد و مسوولان استان گيلان در مجتمع خاتم الانبياء رشت برگزار شد. حسن چاوشيان به همراه ليلا جوافشاني طي كمتر از ده سال بيش از 15 اثر در حوزه هاي علم اجتماعي منتشر ساخته كه نگاه بسياري از صاحب نظران و دانشجويان اين رشته را به خود جلب كرد. 

به گزارش روابط عمومي سازمان انتشارات، مهندس ولی  پورقلی رئیس جهاد دانشگاهی استان گيلان ضمن خير مقدم به حاضران در جلسه ،برگزاري اين مراسم در هفته كتاب را به فال نيك گرفت و افزود: جهاد دانشگاهی بنا به فلسفه ی وجودی خود به دانش و اندیشه توجه و عنایت خاصی دارد و این حرکت گام ناچيزي است در جهت تجلیل از چنین اندیشمندی که ده سال از عمر ارزشمند خويش را صرف خدمت به فرهنگ و دانش اجتماعي كرده است.

وي با اشاره به این نکته که انديشه جامعه شناسی به دنبال تفکر اجتماعی و فلسفه ی تاریخی تحت شرایط و ضرورت های خاص جامعه به وجود می آید، اهميت اين نوع نشست ها را مثبت ارزيابي كرد و يادآور شد: هر چند تفکرات اجتماعی و جامعه شناسی در تاریخ در مورد مسائل جامعه در دنیای شرق به وجود آمده است اما شرایط خاص اجتماعی دنیای غرب از جمله انقلاب صنعتی  در اروپا باعث ايجاد رشته جامعه شناسی و به دنبال آن انجام تحقیقات اجتماعی به روش علمی شد.

دکتر کنعانی رئيس گروه علوم اجتماعي دانشكده علوم انساني نيز در اين جمع اظهار اميدواري كرد: دانشجویان امروز ما مي توانند چاوشیان های آینده ی ما باشند. چه آنكه ايشان از جمله استاداني است که با پشتكار و اراده وصف ناپذير در میان دانشگاهیان و جامعه شناسان تبديل به یک الگو شده است.

وي اظهار داشت: چاوشیان يكي ازاساتيد جوان دانشگاه گيلان است و برگزاری نکوداشت در جامعه ما معمولا براي دانش آموختگاني است که مسن تر هستند و همين اهميت كار ايشان را مضاعف مي سازد.

رييس گروه علوم اجتماعي دانشگاه گيلان، در پايان سخنان خود به دكتر چاوشيان تبريك گفت و افزود: ايشان در دهه چهارم زندگي خود نظرهاي همگان را به خود جلب کرد و اكنون لیست بلند آثار او خود، نشان دهنده اهميت كار و رفتار او است.

دکتر موسي غنی نژاد عضو هیات علمی دانشکده ی نفت و استاد دانشگاه صنعتي شريف هم چنين در اين جلسه، ترجمه  را يكي از راه هاي انتقال مفاهيم مدرن به كشور ما خواند و تصريح كرد: اگر بپذیریم که مدرنیته در غرب 400 تا 500 سال قدمت دارد، آشنایی ما در ایران با این پدیده نيز به بیش از 100 تا 150 سال نخواهد رسید .

مترجم آثارفريدريش فون هايك در بخش ديگري از سخنان خود يادآور شد: آنچه  در نهضت مشروطه رخ داد تجربه ی بسیارمهم و ارزشمندي بود که هنوز ما به ابعاد آن پی نبرده ایم. امروزه ما از انقلاب مشروطه یاد می کنیم حال آنکه آنچه اتفاق افتاد نهضت بود و نه انقلاب. من فضیلت مشروطه را در نهضتي بودن آن می دانم و نه انقلاب.

نويسنده كتاب تجدد طلبي نافرجام در بخش دیگری از سخنان خود به ترجمه ی نادرست از برخی واژگان لاتین به زبان فارسی اشاره کرد و گفت: ترجمه ی دموکراسی به مردم سالاری ترجمه ی درستی نیست، در واقع این گونه ترجمه ها ما را از مسیر اصلی دور می کند و دموکراسی به معنای حکومت مشروط و سالار شدن بر مردم نیست. اگر اینطور می بود چرا در اروپا  دموکراسی را مردم سالاری ترجمه نکردند؟ چرا ما از اصطلاح یونانی به معنای اقتصاد خرد چنین ترجمه ای ارائه می دهیم  و کشورهای دیگر واژه ی یونانی آن را به کار می برند؟

وي اضافه كرد: مردم سالاری که از آن به عنوان دموکراسی یاد می کنیم می تواند گاه یک مردم سالاری فاشیستی باشد. برخی از روشنفکران ما از این که دموکراسی را بومی کرده اند و چنین معادلی برای آن یافته اند، بسیار خوشحالند. آنچه در جامعه ی ما  در رویارویی با مدرنیته اتفاق افتاد این است که ما از ظن خود با مدرنیته همراه شدیم و آنچه که به ما نزدیک بود را اطلاق به مدرنیته کردیم. حال آنكه هیچ ربطی به مدرنیته ندارد.

وی درپایان خاطرنشان کرد: در واقع این میهن پرستی سنتی ما است که ظاهر مدرن به خود گرفته است. افرادی همچون دكترچاوشيان که با اندیشه های مدرن سر و کار دارند بهتر است به این ظرایف دقت بیشتری داشته باشند. چه آنكه وقتی که مفهومی اشتباه جا می افتد اصلاح  آن سال ها طول می کشد.متاسفانه آنچه که هنوز در دانشگاه ها و مدارس ما صورت می گیرد تاکید بر انتقال دانش است. حال آنکه در دیگر کشورها اصل بر تحقیق است.

دکتر سعید معید فرعضو هیات علمی دانشگاه تهران و رئیس انجمن جامعه شناسی ایران دراين مراسم گفت: متاسفانه سیاستی که وزارت علوم در مواجهه با مترجمین در پیش گرفته سیاست نادرستی است. این وزارتخانه برای اینکه در سطح دنیا جایگاه مشخصی برای خود داشته باشد به افرادی که مقالات علمی و پژوهشی ارائه می کنند بالاترین و به ترجمه ها کمترین امتیاز را می دهد واین درحالی است که ترجمه واقعیت بسیاردشواری دارد..

معيد فربا بيان اصل مبادله ی علم از زبان و ادبیات یک کشور به زبان کشور دیگری در دنياي امروز گفت:كشور ما در شرایط کنونی بیشتر از هر زمان دیگری به ترجمه نیاز دارد، چرا که آنچه مورد استفاده ی دانشجو و پژوهشگرماست پایه های اساسی اش در یک کشور دیگر است و آنها تولید کنندگان علم اند و سهم ما در تولید علم چندان قابل توجه نيست.

دکتر معیدفرهدف گذاری نظام آموزشی را ازجمله ی موانع موجود در داخل محیط علمی خواند و افزود: متاسفانه آنچه که هنوز در دانشگاه ها و مدارس ما صورت می گیرد، تاکید بر انتقال دانش است ومشکل ما یک طرفه بودن رابطه ی علمی است. حال آنکه رابطه ی حوزه ی علم باید دو طرفه باشد.

وي اضافه كرد: نکته ی ديگر آنكه نقش مهم انجمن های علمی در تولید علم است. همه ی اندیشمندان و جامعه شناسان تا زمانی که انجمن علمی در اطرافشان نبود قادربه مهم جلوه دادن حرف های خود نبودند. در ایران نیز مسلما اساتید و فرهيختگان جامعه، اندیشه ها و ایده هایی دارند اما چون اجتماعی اطراف این اندیشه هاي علمی وجود ندارد راه درست را در پیش نمی گیرد.

 وی مساله ی نقد در تولید علم را به عنوان عامل بعدی بر شمرد و گفت: ما از نقد همديگر می هراسیم چرا که نقد همیشه با ویران کردن همراه بوده است، در صورتی که نقد یکی از رمزهای تولید دانش است. متاسفانه ما در بحث دانشجویی با کمیت گرایی مواجه هستیم و این کمیت گرایی مانع تولید دانش در کشور ما است.

در انتهاي این مراسم دكتر چاوشيان پس از دريافت لوح و هداياي جهاد دانشگاهي و گروه علوم اجتماعي در سخنانی آثار برجاي مانده از خود را حاصل و مدیون تلاش يك كار تيمي  دانست و گفت: همسرم ـ لیلا جوافشانی ـ آن شور و انگیزه ی لازم برای پي گيري سمجانه به ترجمه ی آثار را به من تزريق كرد و بدون ايشان هرگز اين همه كار صورت نمي گرفت.

مترجم كتاب بورديو و جامعه شناسي انتقادي، برگردان تمامی واژگان لاتین به زبان فارسی را تلاشي بیهوده دانست و گفت: زمانی که ما اقدام به کارگیری این واژگان در زبان فارسی می کنیم دیگر این کلمات فارسی شده اند و لاتین نیستند.

دکتر چاوشیان جامعه شناسی را پيش از هر چیز به عنوان دعوتی به تفکر انتقادی در باره ی زندگی اجتماعی دانست و گفت: ما در کشورمان چنین پیشینه و فرهنگی نداریم. فرهنگ ما با ادبیات و عرفان همراه است. برای استقرار جامعه شناسی در کشور ما نیازمند ساختن این حرکت هستیم. اگر ترجمه های درستی  صورت بگیرد می توان امیدوار بود که به تدريج پشتوانه ای فراهم خواهد شد.

وی کار علمی را يك رفتار تدریجي دانست و افزود:به نظرمن غیر از مقوله ترجمه تمرکز هر دانشگاه بر روی یک پروژه  عامل اساسي در ايجاد موفقیت است. متاسفانه امروزه ما شاهد كاهش تعداد پروژه های پژوهشی هستیم حال آنکه از هر گوشه و کنار شعارهایی در زمینه ی تولید علم به گوش می رسد.

 گفتني است اين مراسم به همت سازمان انتشارات و معاونت فرهنگي جهاد دانشگاهي گيلان و با همكاري اداره كل ارشاد اسلامي، موسسه تحقيقاتي عرفان، انجمن پژوهشگران گيلان، انجمن روانشناسان گيلان، و گروه علوم اجتماعي دانشكده علوم انساني رشت برگزار شد.