محمد رجبي فرزند مرحوم علي دواني نيز در اين مراسم گفت: روحانيت به نحو درست و دقيق به ويژه تاريخي مورد مطالعه قرار نگرفته و تا حد زيادي غافل و فراموش شده باقي مانده است.

محمد رجبي به شرح اجمالي زندگي نامه ايشان پرداخت و گفت: ايشان در سن 7 سالگي در مدرسه فني شركت نفت آبادان درس مي خواند. حافظه بسيار قوي داشت. جنگ جهاني دوم را شاهد بود. ناوی را كه انگليسي ها هدف قرار دادند و در دريا غرق شد را شاهد بود. ذهنيت ايشان از بچگي شكل گرفت و با نوع تربيتي كه داشتند به مسجد و روحانيت گرايش پيدا كرد. در سن 14 سالگي براي ادامه تحصيل به نجف رفت. پنج سال در آنجا درس خواند و شاگرداني پيدا كرد. علامه جعفري و موسوي اردبيلي از دوستان ايشان بودند.

وي اضافه كرد: ايشان ورزش صبح و بعدازظهر را همچون فريضه نماز مي دانست و در نهايت سلامتي بود. ايشان علاوه بر درس طلبگي، روزنامه و كتاب با موضوعات مختلف مي خواندند. ايشان در سن نوزده سالگي به ايران آمدند. از جمله دوستاني كه ايشان در نجف آشنا شدند، شهيد نواب صفوي بود. ايشان در آن زمان تشخيص دادند كه براي دفاع از اسلام و ايران به تاريخ مراجعه كنند. زيرا اگر در هر دوره اي، اطلاعات كاملي درخصوص گذشته داشته باشيم، اشتباهات گذشته را در زمان حال تكرار نمي كنيم.

محمد رجبي با اشاره به چاپ اولين كتاب استاد مرحوم دواني در سن 23 سالگي گفت: ايشان تاريخ نويسي را ابتدا در روستايي در نزديكي كازرون شروع كرد. دو سال طول كشيد تا كتابش را چاپ كند به دليل اينكه هيچ ناشري حاضر نبود كتاب يك روحاني جوان را منتشر كند.

وي افزود: براي اولين بار در ايران، استاد مرحوم علي دواني به تاريخ فلسفه اسلامي پرداخت و در اين زمينه كتاب تأليف كرد.

فرزند حجت الاسلام و المسلمين مرحوم علي دواني درخصوص كتاب بعدي ايشان گفت: كتاب بعدي ايشان با عنوان «وحيد بهبهاني» سه سال بعد در قالب تاريخ، سير اخبارگري و احياي جهاد منتشر شد.

محمد رحبي ادامه داد: بعد از مدتي ايشان با قلم شيوا از زماني كه ائمه اطهار شروع به نوشتن كتاب كردند قرن به قرن تا زمان حاضر را به صورت تاريخي به رشته تحرير در آوردند و اين كتاب در سال 65 از سوي مقام معظم رهبري به عنوان كتاب سال شناخته شد.

وي اضافه كرد: آيت الله بروجردي پس از مطالعه اين كتاب، از استاد مرحوم دواني دعوت كرد تا به نزد ايشان برود و استاد با اشتياق تمام به خدمت ايشان رفت. آيت الله بروجردي به محض ديدن وي باور نمي كرد كه اين كتاب را يك طلبه جوان 29 ساله نوشته باشد و بر پيشاني ايشان بوسه اي زد و گفت: از اين كتاب استفاده كردم.

محمد رجبي ايشان را جزء بنيانگذاران اولين مجله حوزه علميه نام برد و گفت: استاد مرحوم علي دواني پس از تشكيل اين مجله، شروع به نوشتن داستان هايي براي جوانان در حوزه تاريخ كرد و بعد از ايشان روحانيون ديگر نيز در اين زمينه مشغول به فعاليت شدند.

ايشان اولين كتاب تاريخي انقلاب اسلامي استاد مرحوم علي دواني را در سال 41 ذكر كرد و افزود: در آن زمان ايشان به خاطر نوشتن اين كتاب زنداني شد و در اين رابطه هم ضربه مالي و هم ضربه سياسي خورد و بعد از پيروزي انقلاب، تفسير آن را در 11 جلد به چاپ رساند.

فرزند حجت الاسلام والمسلمين مرحوم علي دواني ضمن تبريك و تشكر از جهاددانشگاهي به خاطر برگزاري اين مراسم گفت: جهاددانشگاهي با روحيه علمي و تعهد انقلابي كه داشت متوجه همچنين حقيقتي شد و از اين اثر استاد با عنوان «نهضت روحانيون ايران» تجليل به عمل آورد.

وي در پايان افزود: حجت الاسلام و المسلمين مرحوم علي دواني تمامي اين كتابها را به تنهايي در منزل نوشتند و به هيچ ارگاني وابسته نبودند و تنها فرزندان ايشان در وقت نياز به كمك ايشان مي شتافتند.

 محمد حسن رجبی –دیگر فرزند مرحوم علی دوانی-نیز در این مراسم به دو ملاک برای نوشتن کتاب های تاریخی اشاره کرد و افزود:یکی از ملاک ها این است که کتاب باید به واقعه نزدیک باشد و دیگری مساله صداقت و راستی در بیان تاریخ است.

وی اضافه کرد:در تاریخ معاصر به کتاب هایی مثل «تاریخ دخانیه» نوشته شیخ حسن کربلایی که یک سال بعد از قیام تنباکو نوشته شد و دیگری« تاریخ بیداری ایرانیان» نوشته ی ناظم الاسلام کرمانی می توان اشاره کرد.دوانی برای این کتاب تبارشناسی انجام داد و در نقل قول های شفاهی و کتبی، حق تقدم ها را رعایت می کرد و بر انجام آن ها متعهد بود.

 دکتر قاسم تبریزی رئیس موسسه پژوهش های سیاسی نیز در این مراسم گفت: در تاریخ شاهنشاهی محور اصلی شاه است و تملق و چاپلوسی آنها از عوامل مهم تنفر و بیزاری از تاریخ شد.تاریخ یا ضد دین یا ضد وحدت بود و در واقع باعث تضعیف جامعه ما بود.

 وی افزود:با روی کار آمدن رضاخان به وسیله انگلیسی ها،برنامه اسلام ستیزی و غربی کردن ایران سرعت گرفت.آن قسمت هایی که با قلم شرق شناسان عملی نشد با پوتین رضاخان عملی شد.از درون این حرکت ها یک بی هویتی در نسل بعد از مشروطه به عمل آمد ولی همه متفق القول بودند که اسلام و روحانیت را بکوبند.

 محقق برجسته تاریخ معاصر کشور روحانیت را مرزبانان فکری،سیاسی و جغرافیایی دانست و گفت:نقش روحانیت در دوران رضاخان به لحاظ سیاسی و فرهنگی شدت گرفت.نسلی که شاهد انحرافات روشنفکران بود.

دکتر تبریزی از آیت الله سید محمود طالقانی ،آیت الله مدرس،آیت الله مطهری و علامه محقق،مولف و اندیشمند مرحوم حجت الاسلام و المسلمین علی دوانی به عنوان روحانیون مبارز در این دوران نام برد و افزود:استاد مرحوم علی دوانی در حقیقت روش تاریخ نگاری را از قرآن یاد گرفت.ویژگی استاد در این بود که کار خود را از قرآن و اسلام و با یک جهانبینی اسلامی و نگرش دینی آغاز کرد و اگر انسجام اسلامی و روش درستی دارد از روش ائمه اطهار استفاده کرده است.

 وی ادامه داد:ایشان معیار داشتند، در نقادی انصاف داشتند و خطوط را به خوبی تشخیص می دادند و به همین دلیل عده ای تحت تاثیر بیانات ایشان قرار می گرفتند. ایشان انحراف تاریخ نگاران را بیان می کردند،نه تعصب داشت و نه بی توجه بود.تاریخ را مایه عبرت می دانست.

 دکتر تبریزی اضافه کرد:مورخ در تاریخ نگاری باید تاریخ را عبرت جامعه قرار بدهد.تاریخ باید انتقال کننده تجربه باشد.باید الگو های سالم و صالح خود را داشته باشد. استقلال فکری داشته باشد. با تمام محققان و اندیشمندان ارتباط خوبی برقرار کند.

 رئیس موسسه پژوهش های سیاسی در خصوص مرحوم حجت الاسلام و المسلمین علی دوانی گفت:ایشان از نظر سیاسی فردی مبارز بود. مقالاتش پیرامون تاریخ اسلام بسیار شیوا و خواندنی بود. واعظ و گوینده برجسته ای بود و در منبر ها به تاریخ می پرداخت. انسان خود ساخته ای بود. مقتضیات زمان خود را به خوبی می شناخت و برای تقابل با اسلام ستیزی و روحانیت ستیزی وارد عرصه قلم شد.

 وی در پایان افزود:امیدواریم این شخصیت ها برای ما الگو باشند.جامعه ما نیاز به این افراد فداکار دارد تا در عرصه علمی و فرهنگی خود ساخته باشند.

 محمد علی رجبی - از فرزندان دیگر مرحوم حجت الاسلام و المسلمین علی دوانی - نیز ضمن تشکر از سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در برپایی این مراسم گفت:من در میان خانواده بر خلاف روش دیگران عمل کردم و به هنر روی آوردم البته این خلاف آمد بنده آگاهانه بود.

 وی افزود:با تشویق پدر وارد این عرصه شدم.با کشیدن یک تابلو در مورد اسرای یهود ، پدرم به استعداد من در این زمینه پی برد و مرا به هنرستان هنر های زیبا در تهران فرستاد.

 رجبی ادامه داد:ایشان تمام وجود ما را از معرفت امام علی (ع) پر می کردند و با علاقه ای که به استاد فرشچیان داشتند، می گفتند ایشان یکی از شخصیت های بزرگ مملکت ماست که با سخن گفتن در مورد ائمه اطهار ،در زمان حیاتش در جهان اسلام شهرت پیدا کرد و به ما سفارش می کردند که در این طریقت گام بردارید.

وی در پایان گفت:ایشان ضمن اینکه خود شاعر و خوشنویس بودند همیشه ما را به کار هنر تشویق می کردند و به خصوص اصرار داشتند که با هنر نیز می توانیم بهتر از هر چیز دیگر بر جامعه تاثیر گذار باشیم.

در پایان برنامه با حضور دکتر علی منتظری ،رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی وسعید پورعلی،معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی و محمد سلگی رئیس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی با اهدای لوح تقدیر از خانواده ی مرحوم حجت الاسلام و المسلمین علی دوانی تقدیر شد.