مراسم اختتاميه و معرفی برگزيدگان پانزدهمين دوره جشنواره پايا‌ن‌ نامه سال دانشجويی و يازدهمين دوره جشنواره برتر دانشجويي، 16 مهرماه، با حضور محمدحسين يادگاری، رئيس جهاد دانشگاهی، عليرضا زجاجی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، محمود ملاباشی، معاون وزير و رئيس سازمان امور دانشجويان وزارت علوم، حجت‌الاسلام و المسلمين داود رنجبران، رئيس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دكتر بهجت قاسمي، همسر شهيد مجيد شهرياری و جمعی از استادان، دانشجويان و پژوهشگران، در محل پژوهشكده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومي سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي دكتر محمدحسين يادگاري، در اين مراسم  با اشاره به قابل اجرا بودن «ايجاد و توسعه مراكز رشد و پارك‌هاي علم و فناوري» در جهاد دانشگاهي،  تصريح كرد: جهاد دانشگاهي در سال 1359 تأسيس شد و در آن زمان فعاليت هاي دانشگاهي هنوز به نقطه مطلوب نرسيده بود. اگر جهاد دانشگاهي پشتيبان داشت و كوتاهي ‌هايي از درون ساختار جهاد شكل نمي‌گرفت، اكنون شاهد شكل‌ گيري اين مراكز خارج از ساختار جهاد دانشگاهي نبوديم.  متاسفانه برخي كاركردهايي كه براي جهاد دانشگاهي پيش‌بيني شده بود با تشكيلات موازي، از اين نهاد گرفته شد اما چون ساختار پيشرفت علمي كشور شكل گرفته و نظام رو به جلو حركت مي‌كند، جهاد دانشگاهي نيز در اين مسير در حال حركت است و به اين پيشرفت كمك مي‌كند.

جهاد دانشگاهي در نقشه جامع علمي كشور حرفهاي بسياري براي گفتن دارد

دكتر يادگاري افزود: جهاد دانشگاهي در نقشه جامع علمي كشور حرفهاي بسياري براي گفتن دارد و در اجراي اين نقشه كمك بسزايي مي‌كند و از پايان‌ نامه‌ هاي دانشجويي و انتقال مشكلات تدوين پايان ‌نامه‌ ها به شوراي راهبري نقشه‌ جامع علمي كشور حمايت مي كند. اميدواريم كارهاي خوبي كه انجام داديم افزون تر شود و كارهايي باشد كه پشتوانه ايمان داشته باشد.

رئيس جهاد دانشگاهي تصريح كرد: در آغاز تأسيس جهاد  دانشگاهي قرار بود اين نهاد پل ارتباط دانشگاه و صنعت باشد. درست است كه در اين سالها اين نهاد تلاش كرده اين پل ارتباطي را برقرار كند و فراز و فرودهايي هم داشته است اما همچنان معتقديم كه جهاد بستر افزايش مهارت‌ هاي دانشجويان و دانشگاهيان براي رساندن دانش فني آنها به صنعت و توليد است.

وي در ادامه با اشاره به حضور دكتر بهجت قاسمي، همسر شهيد دكتر مجيد شهرياري در مراسم اختتاميه پانزدهمين دوره جشنواره پايان نامه سال دانشجويي  و ترور دانشمندان كشور توسط استكبار، گفت: حركتهاي كوركورانه و منافقانه‌اي كه در اين سالها باعث شهادت تعدادي از دانشمندان كشورمان شد نشان داد كه ما حقانيت داريم و مسير راه خود را درست انتخاب كرده‌ايم.

رييس جهاد دانشگاهي افزود: دشمنان حتي قرار بود شوراي حكام زيست فناوري تشكيل دهند تا جلوي فعاليت‌هاي علمي نظام جمهوري اسلامي به ويژه ورود رويان به بحث سلول‌هاي بنيادي را بگيرند؛ اما جهاد و رويان با سه عنصر علم، ايمان و تلاش، موانع را پشت سر گذاشته و به نقطه‌ تاثيرگذاري در توسعه كشور رسيده و مسير خود را ادامه خواهد داد.

لزوم فراهم كردن زمينه مناسب برای بروز و ظهور خلاقيت‌های جوانان

در بخش ديگری از اين مراسم، عليرضا زجاجی، معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی، به ارائه سخن پرداخت و در ابتدای سخنان خود با اشاره به توهين اخير به ساحت حضرت رسول‌الله(ص) اظهار كرد: يكی از فروع دين ما تولی و تبری است و ما از همين جا اعتراض خود را نسبت به اين اهانت اعلام می‌داريم و اميدواريم كه با روش‌‌های اثباتی و نشر سيره پرمهر و رحمت پيامبر (ص)  بتوانيم از فرصت موجود برای معرفی اين چهره تابناك به جهانيان حداكثر استفاده را بكنيم.

زجاجی در بخشی از سخنان خود با اشاره به اهداف فرهنگی جهاد دانشگاهی و نيز سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در برگزاری جشنواره انتخاب پايان‌نامه سال دانشجويی گفت: فراهم كردن زمينه مناسب برای بروز و ظهور خلاقيت‌های جوانان و دانشجويان، افزايش انگيزه مطالعه و پژوهش، بهره‌مندی جامعه از آموخته‌ها و آثار دانشجويی، ترغيب و تشويق دانشجويان به مطالعه و تحقيق از جمله علل طراحی و برگزاری انتخاب پايان‌نامه سال دانشجويی بوده است.

وی در بخش ديگری از سخنان خود با اشاره به اين‌كه اين اهداف بی‌ترديد در قالب فعاليت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها، اساتيد و دانشجويان كشور رقم می‌خورد، گفت: انعكاس مناسب اين جريان فراگير موضوع اصلی جشنواره انتخاب پايان‌نامه سال دانشجويی است كه آن را در رديف موفقيت‌ های ممتاز علمی كشور قرار داده و در مجموع به رونق پژوهش منجر شده است. يقيناً ثمرات كلی اين فرايند نصيب دانشجويان، دانشگاهيان و در نتيجه كل كشور خواهد شد.

زجاجی با اشاره به چگونگی مراحل داوری پانزدهمين جشنواره انتخاب سال دانشجويی، به برخی از برنامه‌های اصلاحی دوره آينده اشاره كرد و افزود: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی به منظور هرچه علمی‌تر شدن فرآيند داوری جشنواره‌های پايان‌نامه‌ها و كتاب سال دانشجويی قصد دارد از دوره‌های آينده پايان‌نامه‌ها را به صورت نرم‌افزاری و با حذف مشخصات شناسنامه‌ای برای مراحل ارزيابی ارسال كند تا از هر گونه سوگيری و جانبداری در مراحل داوری نيز پيشگيری كند.

ضرورت ایجاد نهادهای واسطه ای تعاملی بین دانشگاه ها و صنایع و سازمانهای منطقه ای

در ادامه مراسم عبدالجابر قدرتيان كاشان، از برگزيدگان پانزدهمين دوره جشنواره پايان نامه سال دانشجويي  در گروه علوم انساني، شاخه مديريت در سخناني بيان كرد: در ابتدا چالشهای پژوهشهای کاربردی به تفکیک نقش یا سطح ملی، منطقه ای و دانشگاهی و راهکارهای پیشنهادی ارائه می گردد. سپس به طور خاص موضوع تحول در علوم انسانی مورد اشاره قرار می گیرد. نخست عدم کاربردی بودن واقعی تحقیقها و پایان نامه ها و  چالشها مد نظر است.

وي ادامه داد:  عدم ارتباط تحقیق ها و پایان نامه ها با مسائل و نیازهای کشور (70 الی 80 درصد تحقیقها واقعا کاربردی نیست)، عدم آشنایی محققان با مشکلات و نیازهای کشور و خلاء های فناوری صنایع، عدم اکتفاء صرف به نهادها و ساختارهایی چون مراکز رشد و پارکهای تکنولوژی، پراکنده و یا تکراری بودن تحقیقها و پایان نامه ها در ارتباط با مسائل و مشکلات صنایع و سازمانها و عدم شبکه ای بودن فعالیتهای تحقبقاتی محققان کشور از جمله مشكلاتي است كه بر سر راه كاربردي شدن پژوهش ها وجود دارد.

قدرتيان با ارائه راهكارهايي در اين زمينه ادامه داد: ایجاد ساختار یا نهادهای واسطه ای اطلاعاتی همچون مرکز رصد مشکلات و نیازهای کشور در سطح ملی و منطقه ای (نهاد صدای صنعت) و مرکز نگاشت فناوری های صنایع مختلف  توسط دولت كه ویژگی های این نهاد عبارتند از تبیین نیازها  و مشکلات و نیز زنجیره فناروی ها در صنایع مختلف در قالب یک پورتال امکان اشتراک گذاری دانش (بیان نیزاها و خلاءهای فناوری) توسط سازمانها و صنایع کشور همانند دائره المعارف Wikipedia ، امکان تقبل موضوعات توسط محققان مختلف کشور در قالب پایان نامه و طرحهای پژوهشی و هم افزایی بین تحقیقات و نهاد مرجه استناد سازی پژوهشهای کاربردی کشور.

اين برگزيده پانزدهمين جشنواره پايان نامه سال داشجويي با اشاره به عدم نقش آفرینی دانشگاه ها به عنوان نهاد منطقه ای، عدم درگیری دانشگاه ها در توسعه مناطق پیرامونی خویش با رصد مشکلات و نیازهای صنایع و سازمانهای منطقه و

 عدم کارکرد مناسب دفاتر ارتباط با صنعت دانشگاه ها جهت نقش آفرینی در این زمینه را به عنوان چالش هاي پيش روي اين موضوع  برشمرد.

وي در ادامه بيان كرد: ایجاد نهادهای واسطه ای تعاملی بین دانشگاه ها و صنایع و سازمانهای منطقه ای تحت عنوان ستاد پیشرفت علمی منطقه که اقدامات زیر را انجام می دهد تعامل ذی نفعان مختلف منطقه در یک ستاد مشترک،

اشتراک دانش بین ذی نفعان منطقه جهت تبیین نیازها و مسائل منطقه و اجماع آنان بر روی آنها و احاله موضوعات تحقیقاتی به محققان دانشگاهی.

قدرتيان همچنين از اختصاص زمان زیادی از فرایند به تصویب پروپوزال پایان نامه ها (40 الی 50 درصد زمان فرایند)، تعداد اندک اساتید راهنما، عدم نقش آفرینی کامل گروه ها و اساتید راهنما در تصویب پروپوزالها و راهنمایی پایان نامه ها و به تبع طولانی شدن فرایند، سلیقه ای بودن بیش از حد فرایند انجام پایان نامه ها در گروه های مختلف به عنوان عواملي در  نبود برخورداری از فرایند شفاف و زمانبندی شده در اجرای پایان نامه های دانشجویی نام برد.

.

وي در پايان آموزش متدولوژی تحول عمیق در علوم انسانی بر اساس مختصات فلسفی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و روش شناسی پس زمینه تئوریها، تبیین مبانی اسلامی و فرهنگ بومی توسط اسلام شناسان و متخصصان حوزه فرهنگ،

سنتز تئوریهای بومی بر اساس تضارب مبانی فلسفی تئوریهای علوم انسانی با مبانی فلسفی بومی و اسلامی، ایجاد پورتالی که در آن تئوریهای مختلف در علوم مختلف انسانی برای بررسی مبانی فلسفی و تولید تئوریهای بومی فهرست شده اند.

امکان تقبل موضوعات توسط محققان مختلف کشور در قالب پایان نامه و طرحهای پژوهشی و هم افزایی بین تحقیقات  به عنوان ایجاد ساختار و نهادی متمرکز در زمینه تحول در علوم انسانی همچون ستاد تحول یا پژوهشگاه یا قطب برشمرد.

توسعه تولیدات دانش بنیان، مدیریت دانش محور میخواهد

حسين يوسفي از ديگر برگزيدگان پانزدهمين دوره جشنواره پايان نامه سال دانشجويي در گروه كشاورزي و منابع طبيعي نيز در اين مراسم  با اشاره کاربردی کردن پایان نامه های دانشجویی بيان كرد: در این زمینه حرکات خوبی در کشور صورت گرفته است که امیدواریم که این تلاشها مستدام بوده و به یک نهضت سراسری تولید علم به ثروت تبدیل شود. با عنایت به توصیه های موکد مقام معظم رهبری و کارهای خوبی که صورت گرفته شخصا به آبنده کاربردی کردن پایان نامه ها در کشور خوشبین هستم.

وي در ادامه با توضيحاتي درباره پايان نامه خود كه با عنوان ‹‹ساخت مستقيم نانو كامپوزيت از ميكروفيبرهاي سلولزي با فرايند نانوجوشكاري توسط حلال›› به نگارش درآمده است، گفت: نانوسلولز یک نانوماده استراتژیک بوده و تولید آن از اولویت های ستاد فناوری نانو ایران و سایر کشورهای پیشرو در نانوفناوری است. این بایو نانو پلیمر زیستی دارای خواص منحصری بفرد است برای مثال این ماده کاملا زیست پایه، کاملا زیست تخریب پذیر و دارای خواص مکانیکی و نفوذناپذیری و شفافیت بالاست. بر پایه این خواص نانوسلولز در صنایع مختلفی نظیر کاغذسازی، نانوکامپوزیت، زیست پزشکی، پزشکی، صنایع غذایی و بسته بندی، صنایع نساجی، داروسازی، وسایل ورزشی، خودرو، هوافضا، صنایع دفاع کاربرد دارد. برای تولید نانوسلولز منابع ارزان و فراونی وجود دارد ما در شرکت از ضایعات سلولزی مختلفی از جمله پسماند کشاورزی جهت تولید نانوفیبر سلولز استفاده می کنیم.

يوسفي در ادامه با اشاره به مشكلات بر سر راه كاربردي شدن پايان نامه ها تصريح كرد: تامین سرمایه لازم برای کاربردی کردن پایان نامه یکی دیگر از معضلات بزرگ است. زمان زیادی است که از تصویب قوانین شرکتهای دانش بنیان و اعتبارات آن می گذرد  ولي هنوز اين قانون اجرایی نشده اند. سوال اینجاست که با عنایت به اهمیت بسیار زیاد موضوع چرا در اجرای این قوانین تعلل می شود؟! واقعیت امر این است که اکثریت قریب به اتفاق کسانی که میخواهند پایان نامه هاي خود را کاربردی کنند از نظر مالی جزو قشر متوسط به پایین جامعه هستند و برای تامین آورده اولیه این وام ها مشکل دارند. به نظرم بایستی دانش فنی فناور به عنوان آورده اولیه در نظر گرفته شود.

وي افزود: نکته بعدی مدیریت نهضت کاربردی کردن پایان نامه هاست که ظرافت های خاص خودش را می طلبد. توسعه تولیدات دانش بنیان، مدیریت دانش محور هم میخواهد. وجود مدیران اجرایی با تفکرات سنتی مناسب این موضوع نیست. اغلب می بینیم که درک متقابلی بین مدیران دولتی با فناوران نیست. همچنین خیلی از مدیران دولتی به خصوص در استانها در تصمیم­گیری ها ریسک پذیری خیلی پایینی دارند. به عنوان یک فناور تقاضا داریم که به مدیران دولتی به ویژه مدیران استانی جهت اخذ تصمیمات فراملی در حوزه کاربردی کردن پایان نامه ها و تولیدات دانش بنیان اختیارات بیشتری داده شود.  موفقیت در کاربردی کردن پایان نامه ها تنها با مشارکت و تعامل سازنده مدیران و فناوران قابل انجام است. در این تعاملات حرکتهای صنفی و دسته جمعی خیلی بهتر از تک روی ها جواب میدهد.

يوسفي در پايان تأكيد كرد: باور ما به گفته مقام معظم رهبری این است که تولیدات دانش بنیان از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی است. انشالله که نهضت کاربردی کردن پایان نامه­ها و تولیدات دانش بنیان با یک شیب منطقی در کشور پیشرفت و توسعه بیابد. از آنجایی که مشکل اصلی فناوران بحث سرمایه است خواهشمندیم به کسانی که میخواهند پایان نامه ها را کاربردی کنند، به خصوص به برگزیدگان جشنواره پایان نامه سال دانشجویی وامهای بدون بهره با دوره تنفس و بازپزداخت مناسب تعلق بگیرد و دانش فنی فناور به عنوان اورده اولیه حساب شود.

  در ادامه، بهجت قاسمی، همسر شهيد شهرياری به ارائه سخن پرداخت و ضمن تشكر از دست‌اندركاران اين محفل، اظهار كرد: شهيد شهرياری نمونه‌ای بود كه به ما نشان داد صرف داشتن دستاوردهای علمی و حتی كاربردی شايد نتواند ما را به هدف واقعيمان كه همان رسيدن به هدف خلقت و آفرينش و تخلق به مكارم اخلاق است، برساند و ما بايد داشته‌های علمی خود را با مكارم اخلاق ممزوج و هماهنگ كنيم.

اهداف جشنواره پايان نامه برتر در سالهاي اخير محقق شده است

در ادامه دكتر محمد سلگي، رئيس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي و دبير پانزدهمين جشنواره پايان نامه سال دانشجويي و يازدهمين دوره پژوهش برتر دانشجويي با توجه به اهداف اين جشنواره بيان كرد: تقدير از استعدادهاي برتر و تشويق آنها، توجه ويژه به ارزش و اهميت پژوهش هاي دانشجويي (در قالب پايان نامه) در رشد علمي كشور، فراهم ساختن زمينه آشنايي دستگاه ها و موسسات علمي كشور با آثار برتر جهت استفاده از نتايج به دست آمده و شناسايي استعدادهاي برتر از جمله اهداف برگزاري جشنواره پايان نامه سال دانشجويي است.

به گفته سلگي قصد اصلي از برگزاري اين جشنواره توجه ويژه به آثار دانشجويان و فراهم كردن زمينه‌ي آشنايي با اين آثار با استفاده‌ي از نتايج آنها و شناسايي استعدادهاي برتر بوده كه در طي اين سالها محقق شده است.

وي با اشاره به اينكه اين جشنواره ملاك ‌هاي محتوايي و ظاهري بسياري براي انتخاب پايان‌نامه‌ها و پژوهش‌ها تدوين كرده است، اظهار كرد: جشنواره پايان‌نامه سال دانشجويي، دانشجويان را متوجه اين موضوع مي‌كند كه پايان‌نامه بايد پاسخگوي نيازهاي اساسي جامعه باشد كه متاسفانه در اين دوره از جشنواره بسياري از موضوعات پايان‌ نامه‌ ها تكراري بود.

رئيس سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي با بيان اينكه  پانزدهمين دوره جشنواره پايان نامه سال دانشجويي در بخش هاي اصلي، ويژه شامل اشتغال و كارآفريني، جهاد اقتصادي و گردشگري و بخش جنبي (پژوهش هاي دانشجويي) برگزار شد، گفت: در اين دوره 532 اثر به دبيرخانه جشنواره ارسال شد كه از مجموع آثار ارسالی 85 درصد به پايان‌نامه‌های كارشناسی ارشد، 12 درصد به پايا‌ن‌نامه‌های دكتری و سه درصد نيز به پايان‌نامه‌های كارشناسی اختصاص داشت. از مجموع آثار رسيده 48 درصد متعلق به بانوان بود و 52 درصد به آقايان اختصاص داشت. و از دانشگاه هاي دولتي 80 درصد و دانشگاه هاي غير دولتي 20 درصد در جشنواره شركت داشتند.

وي از داشتن چارچوب نظري مشخص، روش تحقيق مناسب، داشتن سوال و فرضيه، صحت داده ها و اطلاعات جمع آوري شده و داشتن ارجاعات و منابع معتبر به عنوان روش شناسي در داوري نام برد و ملاحظات محتوايي را نيز شامل اهميت موضوع از نظر نياز كشور، بديع بودن، تسلط مولف بر كل مطالب مورد تحقيق و تجزيه و تحليل درست اطلاعات و داده ها برشمرد.

دبير پانزدهمين دوره جشنواره پايان نامه سال دانشجويي در پايان توجه به نياز كشور در تدوين پايان نامه ها، لزوم آشنا كردن دانشجويان با نيازها و مشكلات كشور، مسأله و محور موضوعات تكراري در انتخاب عناوين، فقدان رابطه يا ضعف رابطه بين بهره مندان و فقدان استراتژي دانشگاه ها در مورد نحوه استفاده از پايان نامه ها، اختصاص بودجه به دانشجويان و عنايت ويژه در مرحله تدوين پايان نامه ها و تعيين انتظارات از دانشجو و چاپ پايان نامه ها در قالب كتاب از اهداف برگزاري جشنواره پايان نامه سال دانشجويي دانست.

پايان نامه هاي علوم انساني؛ كانالي براي توليد علم

حجت‌الاسلام و المسلمين داود رنجبران، رئيس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، از ديگر سخنرانان اين مراسم بود كه در سخنان كوتاهی پايان‌ نامه‌های علوم انسانی را يكی از كانال‌‌های توليد علم و تبديل علم به ثروت خواند و اظهار كرد: متأسفانه تعداد كمی از پايان‌نامه‌هايی كه در كشور ارائه می‌شود، ناظر به نيازها و مشكلات جامعه هستند. بحث پرداختن به پايان نامه هاي دانشجويي خصوصا علوم انساني جاي قدرداني دارد و جا دارد از عزيزاني كه اين بستر را فراهم كردند قدرداني شود.

وي با اشاره  ادامه داد: براي توليد علم و تبديل آن به ثروت يكي از كانال هاي مطمئن پايان نامه ها به ويژه در رشته هاي علوم انساني است. متأسفانه گسستي كه در پايان نامه هاي علوم انساني مطرح است باعث شده كمتر پايان نامه اي ناظر به نياز جامعه باشد و براي حل اين مسائل همت بيشتر ارگان ها و سازمان ها مانند شوراي عالي انقلاب فرهنگي، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري را مي طلبد.

تجليل از دو استاد دانشگاه (شهيد مجيد شهرياری، استاد دانشگاه شهيد بهشتی تهران و دانشمند هسته‌ای كشور و تورج محمدی، استاد دانشگاه علم و صنعت) و نيز تقدير از 18 اثر برگزيده و 34 اثر شايسته تقدير و اهدای جوايز آنها، پايان‌بخش برنامه‌های پانزدهمين دوره جشنواره پايا‌ن‌نامه سال دانشجويی بود كه امروز يكشنبه 16 مهرماه، در محل پژوهشكده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی برگزار شد.