به گزارش روابط عمومی سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، کتاب «ریشههای اخبار جعلی» به قلم «برایان وینستون» و «متیو وینستون» این ادعا را مطرح میکند که در واقع اخبار جعلی مشکلی نیست که ناشی از قدرت اینترنت یا به دلیل فقدان روزنامهنگاری خوب ایجاد شده باشد، بلکه ریشههای واقعی بحران فعلی را باید در مبانی ایدئولوژیک اخبار – حرفهای بودن و به ویژه اصل بیطرفی- جستوجو کرد.
این کتاب با قرار دادن مفهوم بیطرفی رسانهای در یک بستر موسع تاریخی، بررسی میکند که چگونه درک کنونی از یک بحران در روزنامهنگاری، به سابقه طولانی رسانههای خبری در اجتناب و نادیده گرفتن چالش «بیطرفی» مرتبط است. نویسندگان، روابط روزنامهنگاری با سایر حوزهها را مد نظر قرار داده و استدلال میکنند که گسترش «اخبار جعلی» حمله به ایدئولوژیهای سنتی حامی روزنامهنگاری نیست بلکه نتیجه اجتنابناپذیر تناقضات ذاتی و آسیبپذیری این حوزه است.
در مقدمه این کتاب آمده است: هدف اصلی، نه دفاع از روزنامهنگاری است و نه حمله به آن، بلکه صحه گذاشتن بر این باور سنتی غربی است که حضور رسانههای مستقل برای هر جامعه آزاد و عدالتمحوری ضروری است. اعتقاد داریم، این ایده منسوخ نیست که مطبوعات را به عنوان بخش اساسی دموکراسی، تسلیبخش افراد آسیبدیده و خار چشم راحتطلبان در نظر بگیریم. معتقدیم بدون مطبوعات آزاد، شاید خود دموکراسی نیز نمیتواند وجود داشته باشد. بیم آن داریم که قابلیت مطبوعات در انجام وظایف اساسی خود با افزایش بیسابقه حملات و بیاعتمادیها به طور فزایندهای تحت تأثیر و تهدید قرار گیرد.
ریچارد لانس، استاد روزنامهنگاری دانشگاه لینکلن درباره کتاب «ریشههای اخبار جعلی» مینویسد: این کتاب بحث اخبار جعلی را به یک سطح کاملاً جدید و تخصصی رسانده و به ابعاد تاریخی، فلسفی، قانونی، علمی و اخلاقی این موضوع پرداخته است. نویسندگان متنی را برای اساتید، دانشجویان و عموم افرادی تألیف کردهاند که به دنبال یک راهنمای قابل اعتماد - و البته چالشبرانگیز – در جنگل اخبار جعلی هستند.
«بریان کریچ» استاد روزنامهنگاری در دانشکده رسانه و ارتباطات دانشگاه تمپل آمریکا نیز «ریشههای اخبار جعلی» را کتابی توصیف میکند که در مقطع زمانی بسیار مناسبی منتشر شده و به ارائه اطلاعات تاریخی و متنی پرداخته که جای خالی آن در بیشتر مباحث مرتبط با اخبار جعلی ملموس بود. این کتاب مخاطب را آگاه میسازد که چگونه آنچه درباره روزنامهنگاری، فرض مسلم در نظر گرفته میشود، میتواند در واقع محل سوءاستفاده بازیگران بد و بهرهجویی از آسیبهای مغفول این حوزه شود.
این کتاب که تألیف «برایان وینستون» استاد دانشگاه لینکلن و پسرش «متیو وینستون» استاد رسانه، ارتباطات و جامعهشناسی دانشگاه لستر است، منبع ارزشمندی برای دانشجویان و دانشپژوهان روزنامهنگاری و تاریخ که علاقهمند به درک ریشههای تاریخی و زمینه فلسفی یک مسأله کاملاً معاصر (اخبار جعلی) هستند، محسوب میشود.
از دیدگاه نویسندگان، رسانههای خبری و مطبوعات به عنوان بخشی مهمی از هر جامعه، نفوذی غیرمستقیم اما قابلتوجه بر جامعه دارند. چهار بخش اصلی این کتاب ذیل عناوین «بحران؟»، «ریشهها»، «مقابله با بیطرفی» و «رکن چهارم دموکراسی» تدوین شده است. «ریشهها، جعل و بیطرفی»، «اخبار عجیب: اخبار کاغذی»، «اخبار: آمدن روزنامه»، «روزنامه و رسانههای خبری»، «اخبار آنلاین و دیجیتال»، «پلتفرمهای خبری»، «قضاوت: چارچوب ذهنی حقوقی»، «حقیقت: رویکرد فلسفی» و «حقیقت: اخلاق فلسفی» از جمله عناوین 14 فصل گنجانده شده در این کتاب است که مباحث مربوطه را از ظهور روزنامهها و رسانههای خبری و جایگاه آنها در نظام اجتماعی گرفته تا شکلگیری پدیده اخبار جعلی پوشش میدهند.
«ریشههای اخبار جعلی» با عنوان اصلی (The Roots of Fake News) در 212 صفحه توسط انتشارات Routledge چاپ و در سال 2021 راهی بازار نشر شده است. معرفی این کتاب در قالب طرح «تازههای نشر بینالملل» صورت می گیرد که به همت سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی و با هدف شناسایی و معرفی کتابهای جدید ناشران بینالمللی با محوریت علوم انسانی اجرا میشود.