نشانه‌هاي اختصاري ■ 7

سخن ناشر ■ 8

مقدمه ■ 10

فصل اول: كليات■ 12

واژه شناسي ■ 12

حق و حقوق ■ 12

تعريف حق ■ 12

تعريف حقوق ■ 13

محيط زيست ■ 15

تعريف محيط زيست ■ 15

انواع محيط زيست ■ 17

آلودگي زيست محيطي ■ 18

تعريف آلودگي ■ 18

انواع آلودگي ■ 18

نگاهي به وضعيت محيط زيست ■ 19

فصل دوم :حق بر محيط زيست و حقوق بين‌الملل ■ 24

حقوق بين‌الملل و گرايش‌هاي نوين ■ 24

گرايش‌هاي نوين حقوق بين‌الملل ■ 24

ارتباط محيط زيست و حقوق بين‌الملل ■ 25

حقوق بين‌الملل محيط زيست و پيدايش آن ■ 25

توسعه‌ي حقوق بين‌الملل محيط زيست ■ 27

توسعه‌ي مقررات ■ 27

اعلاميه‌ي كنفرانس ملل متحد در مورد محيط زيست انساني  (اعلاميه‌ي استكهلم) ■ 27

منشور جهاني طبيعت ■ 29

اعلاميه‌ي كنفرانس ملل متحد در مورد محيط زيست و توسعه  اعلاميه‌ي ريو ■ 29

د) سند كنفرانس جهاني توسعه‌ي پايدار  ژوهانسبورگ ■ 32

توسعه‌ي نهادها ■ 32

برنامه‌ي محيط زيست ملل متحد ■ 32

كميسيون توسعه‌ي پايدار ■ 33

نهادهاي ديگر ■ 34

حق بر محيط زيست و حقوق بين‌الملل محيط زيست ■ 35

فصل سوم : حق بر محيط زيست و حقوق بشر ■ 37

تحولات حقوق بشر ■ 37

واژه شناسي ■ 37

حقوق بشر ■ 37

حقوق بين‌الملل بشر ■ 38

تحول مفهوم حقوق بشر ■ 38

حمايت بين‌المللي از حقوق بشر ■ 40

اسناد بين‌المللي حقوق بشر ■ 40

منشور ملل متحد ■ 41

منشور بين‌المللي حقوق بشر ■ 41

الف) اعلاميه‌ي جهاني حقوق بشر ■ 42

ب) ميثاق بين‌المللي حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ■ 42

ج) ميثاق بين‌المللي حقوق مدني و سياسي ■ 42

پيش طرح سومين ميثاق بين‌المللي حقوق همبستگي ■ 43

نسل‌هاي حقوق بشر ■ 44

نسل اول، حقوق مدني و سياسي ■ 44

نسل دوم، حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي ■ 45

نسل سوم، حقوق همبستگي ■ 46

ويژگي نسل‌هاي حقوق بشر ■ 48

فرايند يكپارچگي نسل‌هاي حقوق بشر ■ 49

فصل چهارم: حق بر محيط زيست و حقوق همبستگي ■ 52

حق بر محيط زيست ■ 52

تعريف حق بر محيط زيست ■ 52

منابع حق بر محيط زيست ■ 53

اسناد جهاني ■ 53

اسناد منطقه‌اي ■ 55

برخي منابع ديگر ■ 55

ماهيت حق بر محيط زيست ■ 56

محتواي حق بر محيط زيست ■ 58

حق دسترسي به اطلاعات زيست محيطي ■ 58

الف) اعلاميه‌ي ريو و دستور كار 21 ■ 58

ب) اصول راهبردي صوفيا ■ 59

ج) كنوانسيون بين‌المللي در مورد حق بر اطلاعات و مشاركت عمومي در زمينه‌ي محيط زيست  1998 ■ 60

د) كنوانسيون اروپايي حقوق بشر ■ 61

هـ) كنوانسيون تغييرات آب و هوايي ■ 61

و) اسناد ديگر ■ 62

حق مشاركت در فرايند تصميم‌گيري هاي زيست محيطي ■ 62

الف) اعلاميه‌ي ريو و دستور كار 21 ■ 62

ب) منشور جهاني طبيعت ■ 63

ج) اصول راهبردي صوفيا  1995 ■ 63

د) كنوانسيون بين‌المللي در مورد حق بر اطلاعات و مشاركت عمومي در زمينه‌ي محيط زيست  1998 ■ 63

هـ) كنوانسيون اِسپو ESPOO راجع به ارزيابي آثار زيست محيطي در زمينه‌ي برون مرزي 1991 ■ 63

و) كنوانسيون تغييرات آب و هوايي ■ 64

ز) پيش طرح سومين ميثاق بين‌المللي حقوق همبستگي ■ 64

حق بر آموزش در زمينه‌ي مسايل زيست محيطي ■ 64

حق اقامه‌ي دعوا و جبران خسارات زيست محيطي ■ 64

الف) كنوانسيون اروپايي حقوق بشر ■ 65

ب) اعلاميه‌ي ريو و دستور كار 21 ■ 65

ج) پيش طرح سوّمين ميثاق بين‌المللي حقوق همبستگي ■ 65

د) كنوانسيون حقوق درياها ■ 66

هـ) اصول راهبردي صوفيا ■ 66

ارتباط حق بر محيط زيست و حق بر توسعه ■ 66

تعريف توسعه و حق بر توسعه ■ 66

تعريف توسعه ■ 66

تعريف حق بر توسعه ■ 66

شناسايي حق بر توسعه ■ 67

محيط زيست و توسعه، تعامل يا تعارض؟ ■ 68

ارتباط حق بر محيط زيست و حق بر صلح ■ 69

تعريف صلح ■ 69

شناسايي حق بر صلح ■ 70

حق بر محيط زيست و حق بر صلح ■ 71

ارتباط حق بر محيط زيست و حق بر ميراث مشترك بشريت ■ 71

پيدايش مفهوم ميراث مشترك بشريت ■ 71

محيط زيست و ميراث مشترك بشريت ■ 74

فصل پنجم: عوامل تهديد كننده‌ي حق بر محيط زيست ■ 76

آلودگي هوا و فضا ■ 76

آلودگي آب و خاك ■ 81

بررسي موردي آلودگي دريايي خليج فارس و درياي خزر ■ 82

آلودگي رودخانه‌ها ■ 84

آلودگي خاك ■ 84

نابودي درختان، گياهان و حيوانات ■ 85

مخاصمات مسلحانه ■ 86

فصل ششم: ضمانت اجراي حق بر محيط زيست ■ 88

ماهيت حقوقي اسناد زيست محيطي ■ 88

مسئوليت بين‌المللي دولت‌ها در قبال نقض مقررات زيست محيطي ■ 89

مسئوليت بين‌المللي دولت ناشي از اعمال منع نشده در حقوق بين‌الملل ■ 91

آلودگي زيست محيطي و مسئوليت بين‌المللي كيفري ■ 92

جبران خسارات زيست محيطي ■ 93

حق بر محيط زيست و مسئوليت دولت در حفاظت از محيط زيست كشور خود ■ 96

فهرست منابع ■ 98