قارچ‌ها جزء گياهان پست مي‌باشند كه ارگانيسم‌هايي فاقد كلروفيل، ريشه، ساقه، برگ و گل بوده و براي تغذيه خود نيازمند مواد آلي از پيش ساخته شده است و به‌همين دليل به شكل انگل يا ساپروفيت زندگي مي‌كنند. هسته مشخص، حقيقي، كروموزوم و ميتوكندري دارند. به‌وسيله اسپورتكثير مي‌يابند و سلول آنها به طريقه جنسي و غيرجنسي توليدمثل مي‌كنند.

كتاب «قارچ‌شناسي پزشكي» همراه با تصاوير ماكروسكپي و ميكروسكوپي قارچ‌ها و عفونت‌هاي مربوطه است كه تعدادي از آنها متعلق به اساتيد مؤلف در كشور انگلستان و تعدادي مربوط به همكاران و متخصصان قارچ‌شناس كشورهاي امريكا، كانادا، استراليا و هندوستان است و به رفرنس‌هاي مربوطه اشاره شده است تا شايد ازاين طريق دانشجويان پزشكي و گروه‌هاي وابسته بتوانند از جديدترين مطالب روز درخصوص علم قارچ‌شناسي آگاه شده و به‌خصوص كارشناسان آزمايشگاهي به‌راحتي بتوانند عوامل قارچ‌شناسي و بيماري‌هاي مربوطه را تشخيص دهند.

كتاب حاضر در چهارده فصل 280 صفحه‌اي تنظيم شده است. مؤلف كتاب در بخش‌هاي اول مباحثي با عناوين مقدمات قارچ‌شناسي، عفونت‌هاي قارچي جلدي، عفونت‌هاي قارچي زير جلد، عفونت‌هاي سيستميك، تازه‌هايي از عفونت‌هاي قارچي چشم، گوش، ناخن و بيماري‌هاي قارچي نادر و تازه‌هايي از عفونت‌هاي قارچي منتشره خوني، استخواني و مفاصل را مورد بررسي قرار می‌دهد.

فصل‌هاي پاياني كتاب نيز تازه‌هايي از عفونت‌هاي قارچي در مبتلايان به سرطان، ايدز و پيوند اعضا، تازه‌هايي از عفونت‌هاي قارچي دستگاه تنفسي، ادراري و دستگاه مركزي سيستم عصبي، مقالات تخصصي قارچ‌شناسي پزشكي و مولكولار بيولوژي قارچ‌ها، عفونت‌هاي قارچي دامي، عفونت‌هاي قارچي صنعتي، سموم قارچ‌ها و داروهاي ضدقارچي و درنهايت سؤالات آموزشي (باليني – كلينيكي) قارچ‌شناسي پزشكي را مطرح مي‌كند.

هم‌چنين در تدوين اين كتاب از كتب مرجع قارچ‌شناسي بين‌المللي استفاده شده و نويسنده جهت آشنايي بيشتر خوانندگان تعدادي از تصاوير متن را به‌صورت رنگي در بخش اطلس قارچ‌شناسي آورده است.

پیشگفتار............................................................................................................. 1

بخش اول

مقدمه................................................................................................................ 5

      تعریف قارچها................................................................................................... 5

کلیات قارچ‌شناسی............................................................................................. 5

      قارچهای انگلی................................................................................................ 5

      قارچهای ساپروفیت.......................................................................................... 5

      قارچهای همزیست........................................................................................... 5

      اهمیت قارچها در طبیعت................................................................................... 6

      ساختمان قارچها............................................................................................. 13

      متابولیسم قارچها............................................................................................ 13

طبقه‌بندی قارچها................................................................................................ 14

      قارچ‌شناسی پزشکی....................................................................................... 14

      قارچهای مخمری و رشته‌ای............................................................................... 19

      تکثیر و تولیدمثل قارچها (جنسی – غیرجنسی)..................................................... 22

      روش‌های تشخیص در آزمایشگاه قارچ‌شناسی...................................................... 26

نمونه‌برداری از ضایعات........................................................................................ 26

      پوست، مو، ناخن............................................................................................. 27

      تهیه بیوپسی و اتوپسی................................................................................... 28

      خلط، ادرار ، چرک و سایر تراوشات....................................................................... 28

      خون، پونکسیون مغز استخوان، مایع نخاع............................................................ 31

      غدد لنفاوی، آبسه‌ها، زخمها.............................................................................. 31

      مدفوع، واژن، مایعات بدن، گوش، چشم............................................................... 35

روش‌های شفاف کردن نمونه‌ها........................................................................... 35

      تهیه نمونه با پتاس (KOH)و................................................................................ 35

      ئیدرات دوپتاس و جوهر...................................................................................... 35

      ئیدرات دوپتاس و گلیسیرین............................................................................... 35

      لاکتوفنل......................................................................................................... 35

      لاکتوفنل + کاتن‌بلو........................................................................................... 35

      تهیه نمونه با کالکوفلورسفید.............................................................................. 36

      مرکب چین..................................................................................................... 36

محیط‌های کشت................................................................................................. 36

      محیط سابورو دکستروز آگار................................................................................ 36

      محیط مالت اکستراکت آگار................................................................................. 37

      محیط برین هارت اینفیوژن آگار............................................................................ 37

      محیط نوترینت آگار............................................................................................ 38

      محیط کورن میل آگار......................................................................................... 38

      محیط برنج...................................................................................................... 38

      محیط سیب‌زمینی و هویج و صفرا....................................................................... 38

      محیط کافئیک اسید آگار.................................................................................... 38

      محیط چاپکس آگار............................................................................................ 38

      محیط کورن میل آگار حاوی 1% گلوکز................................................................... 38

      محیط دانه پرندگان............................................................................................ 38

      محیط لوین مدیفیه شده.................................................................................... 39

      محیط Kellyو.................................................................................................... 39

      محیط اوره....................................................................................................... 39

      محیط ژلوز عصاره مخمر و آلفاسل........................................................................ 39

      آبگوشت آسپاراژین........................................................................................... 39

      محیط ایجاد اسفرول.......................................................................................... 40

      محیط ژلوز کاناوانین، گلایسین، بروم تیمول بلو....................................................... 40

      محیط مخصوص تولید لوله زایا............................................................................. 43

      محیط ژلاتین................................................................................................... 43

      شرایط اپتیمم برای رشد قارچها.......................................................................... 43

مطالعه کشت قارچها.......................................................................................... 44

      تعیین مشخصات کلنی‌ها.................................................................................. 44

      تعیین مشخصات ساختمان قارچها...................................................................... 51

رنگ‌آمیزی قارچها................................................................................................ 51

      رنگ‌آمیزی هماتوکسیلن وائوزین (H&E)و............................................................... 52

      رنگ‌آمیزی گیمسا (رایت)................................................................................... 54

      رنگ‌آمیزی پریودیک اسید شیف (PAS)و................................................................ 54

      رنگ‌آمیزی گوموری متنامین سیلور (GMS)و........................................................... 54

      رنگ‌آمیزی سوتگیت موسی کارمن...................................................................... 54

      رنگ‌آمیزی اسید فست یا کاینیون (Kinyon)و.......................................................... 54

تلقیح به حیوانات حساس آزمایشگاهی................................................................ 60

      تلقیح جلدی................................................................................................... 60

      تلقیح زیرجلدی................................................................................................ 60

      تلقیح وریدی................................................................................................... 60

      تلقیح داخل مغز............................................................................................... 60

      تلقیح داخل بیضه............................................................................................. 60

      تلقیح داخل صفاق............................................................................................ 60

      روش‌های تشخیص سرولوژیک............................................................................ 61

      روش تشخیص بیولوژیکی.................................................................................. 61

نگهداری قارچها در آزمایشگاه.............................................................................. 65

      آرتیفکت‌ها...................................................................................................... 65

      نکات ایمنی در آزمایشگاههای قارچ‌شناسی......................................................... 65

      وسایل و مواد موردنیاز اولیه در آزمایشگاه قارچ‌شناسی........................................... 68

      استفاده از چراغ وود در آزمایشگاه قارچ‌شناسی..................................................... 68