رشد سريع و لجام گسيخته جمعيت و افزايش پيچيدگي هاي زندگي مدرن و نيازي كه انسان روز به روز به شناخت هر چه بيشتر منابع طبيعي و غير طبيعي پيدا مي كند، باعث شده كه انسان محيط زيست خود را از جنبه هاي مختلفي به طور دقيق مورد مطالعه قرار دهد كه ما حصل اين گونه مطالعات، تهيه نقشه هاي موضوعي متعددي است كه در زمينه هاي مختلف علمي توليد شده و زمينه مطالعه و تحقيق را براي ساير علوم يا اجراي پروژه هاي مختلف عمراني، راهسازي، معدن كاوي و.. فراهم آورده است.

نقشه بهترين وسيله براي اجراي پژوهش هاي مختلف علمي و همچنين برنامه ريزي و اجراي پروژه هاي متعدد در كليه زمينه ها است. لذا با توجه به اهميت بسيار زيادي كه نقشه ها به ويژه نقشه هاي توپوگرافي در مطالعات منابع طبيعي و محيط زيست دارند، در اين كتاب سعي شده تا علاوه بر آشنايي بافت ترسيم و تهيه نقشه با شيوه هاي دسترسي به نقشه هاي مورد نظر و همچنين نحوه استفاده از آنها يا به اصطلاح نقشه خواني و زبان نقشه نيز آشنا شويم.

با توجه به پيشرفت روزافزون علم و فناوري و به تبع آن تحولات وسيع ايجاد شده در فن كارتوگرافي، ابتدا سعي بر آن شد تا علاوه بر آشنايي با شيوه هاي سنتي ترسيم و توليد نقشه به شيوه هاي نوين ارائه شده در اين زمينه نيز پرداخته شود.

با توجه به اينكه در مطالعات منابع طبيعي استفاده از نقشه هاي توپوگرافي كاربرد گسترده اي دارد و در حقيقت پايه تمامي مطالعات در اين رشته استفاده از نقشه هاي توپوگرافي است، لذا در اين كتاب بيشتر به نحوه استفاده از اين نوع نقشه ها و چگونگي استخراج اطلاعات مختلف مورد نياز از آنها پرداخته شده است.

مطالعه كتاب حاضر به دانشجويان و كارشناسان منابع طبيعي به ويژه به رشته هاي مرتع و آبخيز داري، بيابان، محيط زيست و جنگلداري توصيه مي شود.

كتاب «كارتوگرافي و فيزيوگرافي در مطالعات منابع طبيعي» در 280 صفحه و به قيمت 4500 تومان به چاپ رسيده است.

فصل اول

1-1- تعريف كارتوگرافي............................................................................................ 7

1-2- ژئودزي (نقشه برداري زميني)........................................................................... 9

1-3- فتوگرامتري (نقشه برداري هوايي)...................................................................... 9

1-4- تاريخچه كارتوگرافي در جهان............................................................................. 10

1-5- تاريخچه كارتوگرافي در ايران.............................................................................. 17

1-6- اهميت كارتوگرافي ......................................................................................... 22

فصل دوم

2-1- تعريف نقشه.................................................................................................. 25

2-2- طبقه بندي نقشه........................................................................................... 26

2-3- راههاي كسب اطلاعات و تهيه نقشه.................................................................. 39

2-4- مقايسه نقشه و عكس.................................................................................... 40

2-5- اجزاء و قسمت هاي مختلف نقشه..................................................................... 43

2-6-روش قطع بندي و شماره گذاري نقشه هاي با مقياس مختلف در ايران....................... 52

2-7- مقياس نقشه................................................................................................ 64

2-8- تغيير مقياس نقشه......................................................................................... 69

2-9- نحوه تعيين مقياس هنگام تهيه نقشه................................................................ 71

2-10- روش هاي تشخيص مقياس در نقشه هاي با مقياس نامعين................................. 74

2-11- جنراليزاسيون يا خلاصه كردن اطلاعات............................................................... 76

2-12- سيستم هاي مختصات.................................................................................. 78

2-13- سيستم هاي تصوير...................................................................................... 81

2-14- اندازه و شكل زمين........................................................................................ 89

2-15- توجيه نقشه................................................................................................ 93

مسائل................................................................................................................ 99

فصل سوم

3-1- آشنايي با ابزار و وسايل نقشه كشي................................................................. 105

3-2- آشنايي با ابزار و ادوات كار با نقشه در صحرا......................................................... 113

فصل چهارم

4-1- آشنايي با چند اصطلاح.................................................................................... 125

4-2- روش بستن مرز حوزه آبخيز............................................................................... 136

4-3- تعيين طول و عرض جغرافيايي (مختصات) حوزه مورد مطالعه.................................... 139

4-4- ارتفاع حداقل و ارتفاع حداكثر حوزه...................................................................... 142

4-5- مركز سطح حوزه و روش هاي تعيين آن................................................................ 143

4-6- نيمرخ توپوگرافي حوزه...................................................................................... 150

4-7- ويژگي هاي فيزيكي حوزه................................................................................. 154

4-8- زمان متمركز................................................................................................... 253

مسائل................................................................................................................ 259

منابع................................................................................................................... 263