مربی‌گری و ارشاد هر دو فنونی حرفه‌ای هستند که در تمام سازمان‌ها کاربرد دارد. هر کسی نمی‌تواند مربی ‌یا مرشد ‌شود، حتی اگر مهارت‌های هوش هیجانی و عاطفی را‌ یاد گرفته و گسترش داده باشند. برخی افراد به طور ذاتی دارای استعدادهای خاصی هستند که از دیگران متمایز می‌شوند و مهارت مربی‌گری و ارشاد هم از ‌این مورد استنثناء نیست. قبل از ‌اینکه افراد متعهد بشوند که مربی‌یا مرشد شوند، باید از خود بپرسند ‌آیا تشویق و برانگیختن دیگران بر ایشان لذت‌بخش است؟ ‌آیا دوست دارند در رشد و موفقیت دیگران سهیم شوند؟ ‌آیا دوست دارند تجربیات و دانش خود را با دیگران به اشتراک بگذارند؟ چه تجربه ویژه‌ای دارند که می‌توانند بوسیله آن ادعای خود را ثابت‌کنند؟ در چه حوزه‌ای علاقمند هستند که به دیگران در آن حوزه کمک نمایند؟ ‌آیا با طرح سوالات چالش‌برانگیز راحت هستند؟‌ آیا‌ آمادگی لازم برای صرف بهترین سرمایه‌یعنی زمان و انرژی در مربی‌گری و ارشاد را دارند؟ ترجیحات و اولویت‌های آنها در طی ‌ایجاد‌یک رابطه در فرایند مربی‌گری و ارشاد چیست؟ از چه روش‌هایی برای اجرای ‌این فرایند استفاده می‌کنند؟ ‌آیا با مراجعان و ارباب رجوعان مختلف آشنایی دارند؟‌ آیا کیفیت فردی و حرفه‌ای خود را می‌توانند به مراجعه‌کنندگان توضیح بدهند؟

در‌ این کتاب تلاش شده است تا با ارائه مطالب مفید به سوالات بالا در حد مناسب پاسخ داده‌شود. لذا ‌این کتاب از دو بخش تشکیل شده است.

 بخش اول کتاب به موضوع مربی‌گری در سازمان‌ها پرداخته شده است. ‌این بخش از پنج فصل تشکیل شده است. فصل اول به مفهوم، فواید و چالش‌های مربی‌گری اختصاص‌یافته است. فصل دوم انواع مربی‌گری را شرح می‌‌دهد. در فصل سوم به نقش‌هایی که‌یک مربی می‌تواند ‌ایفا‌کند، پرداخته شده است. در فصل چهارم مهارت‌های مورد نیاز مربی‌گری و در فصل پنجم به مدل‌ها و فرایندهای مربی‌گری اشاره شده است.

در بخش دوم به بحث ارشاد در سازمان پرداخته شده است. ‌این بخش نیز از چندین فصل تشکیل شده است. در فصل ششم بر مفهوم و سیر تکاملی ارشاد تاکید شده است. در فصل هفتم انتظاراتی که مدیر از فرایند کلی ارشاد، ارشادگر از دیگران و دیگران از ارشادگر دارند مشخص شده است. فصل هشتم صلاحیت‌ها و مهارت‌های مورد نیاز ارشادگر مورد بحث قرار گرفته است. و در فصل نهم به فرایند ارشاد و ابعاد آن پرداخته شده است.

امروزه سازمان‌های بزرگ دنیا از مربی‌گری و ارشاد به طور جدی استقبال کرده و دانشگاه‌ها نیز‌این موضوع را پشتیبانی می‌کنند. در حالی که ‌این خلا در سازمان‌ها و دانشگاه‌های کشور به خوبی احساس می‌گردد. لذا کتاب حاضر به عنوان‌یک موضوع درسی جدید قادر خواهد بود به رفع ‌این خلاء در سازمان‌ها و دانشگاه‌ها خصوصا در رشته‌های مدیریتی کمک‌نماید. 

 پیشگفتار...................................................................................................................................... 13

مقدمه............................................................................................................................................ 15

بخش اول: مربی‌گری در سازمان............................................................................................... 21

فصل اول: مروری بر مفهوم مربی‌گری............................................................................ 23

1-1- مفهوم مربی‌گری.......................................................................................... 23

1-2- تفاوت مربی‌گری با مشاوره.......................................................................... 25

1-3- تفاوت مربی‌گری با‌ آموزش.......................................................................... 26

1-4- فوايد مربي‌گري........................................................................................... 26

1-5- چالش‌های مربي‌گري.................................................................................. 28

فصل دوم: انواع مربی‌گری................................................................................................ 29

2-1- مربيان داخلي و خارجي.............................................................................. 29

2-1-1- انتخاب مربيان داخلي....................................................................... 29

2-1-2- انتخاب مربيان خارجي...................................................................... 30

2-2- مربي‌گري تيم و گروه.................................................................................. 30

2-3- كتابچه راهنماي تيم................................................................................... 34

2-4- مربي‌گري گروهي........................................................................................ 36

2-4-1- شيوه‌هاي مربي‌گري گروهی.............................................................. 37

2-4-2- ويژگي‌هاي مربي‌گري موفق گروهي.................................................. 38

فصل سوم: نقش‌های مربي‌گري....................................................................................... 43

3-1- مربي‌گري براي ‌يادگيري............................................................................. 43

3-2- توسعه حين انجام شغل.............................................................................. 43

3-3- مربي‌گري.................................................................................................... 44

3-3-1- شناسایی پروژه‌هاي توسعه‌اي............................................................ 45

3-3-2-‌يادگيري از طريق مشاهده.................................................................. 45

3-3-3-‌يادگيري اجتماعي............................................................................... 46

3-3-4- آموزش............................................................................................... 47

3-3-4-1- تأثير همزماني مربي‌گري با‌ آموزش......................................... 48

3-3-5- مربي‌گري برای بهبود عملكرد........................................................... 49

3-3-6- مربي‌گري و توسعه رهبري................................................................. 52

3-3-6-1- رهبری استراتژيك.................................................................... 54

3-3-6-2- رهبري عملياتي........................................................................ 54

فصل چهارم: صلاحیت‌ها و مهارت‌هاي مربي‌گري حرفه‌ای........................................ 57

4-1- مربی‌گری حرفه‌ای....................................................................................... 57

4-2- صلاحيت‌ها و شايستگي‌هاي مورد نياز مربي‌گري....................................... 58

4-2-1- صلاحيت‌هاي عمومي........................................................................ 58

4-2-2- صلاحيت‌هاي سازماني....................................................................... 84

4-2-3- صلاحيت‌هاي اجرايي......................................................................... 86

4-2-4- صلاحیت‌های مهارتي......................................................................... 87

فصل پنجم: مدل‌ها و فرایندهای مربی‌گری.................................................................. 89

5-1- مدل پنج‌ مرحله‌اي مربي‌گري..................................................................... 89

5-1-1- مرحله اول: تعریف............................................................................. 89

5-1-2- مرحله دوم: آسیب‌شناسی................................................................. 90

5-1-3- مرحله سوم: طراحي.......................................................................... 90

5-1-4- مرحله چهارم: اجرا............................................................................. 90

5-1-5- مرحله پنجم: بازنگري....................................................................... 90

5-2- مدل چهار مرحله‌ای مربي‌گري................................................................... 92

5-2-1- مرحله اول: مرحله اكتشاف............................................................... 92

5-2-1-1- ايجاد ‌يك ارتباط مثبت بين مربي و ارباب رجوع.................... 93

5-2-1-2- هدايت ارباب رجوع براي ايجاد چشم‌انداز‌ توانمندسازي.......... 94

5-2-1-3- بيان احساسات تا حد ممكن................................................... 94

5-2-1-4- ترويج و حمايت از عقايد كاركنان براي رسيدن به آينده....... 94

5-2-2- مرحله دوم: رويا................................................................................. 95

5-2-2-1- تشويق ارباب رجوع به ايجاد تصورات از ممكن‌ها.................... 96

5-2-2-2- جذب ارباب رجوع براي اظهار آينده مرجح خود..................... 96

5-2-2-3- تأييد روياهاي ارباب رجوع....................................................... 97

5-2-2-4- ابزار مربي‌گري در مرحله رويا.................................................. 97

5-2-3- مرحله طراحي................................................................................... 98

5-2-3-1- كمك به ارباب رجوع براي متمركز شدن در روياي خود:....... 99

5-2-3-2- تأييد واقعيت رويا.................................................................. 100

5-2-3-3- حمايت از انتخاب‌ها و فعاليت‌هاي متفكرانه......................... 101

5-2-3-4- لذت‌بردن از زمان حال......................................................... 101

5-2-3-5- جلب حاميان......................................................................... 102

5-2-4- مرحله نتیجه و تقدير (بودن و شدن)............................................ 102

5-2-4-1- كمك به فرد براي شناسايي روياهاي فعلي او...................... 103

5-2-4-2- توانمندسازي فرد براي توسعه استعدادهايش به منظور خلق روياها            104

5-2-4-3- حمايت از افراد به منظور حفظ پاي‌بندي در هنگامي كه ادامه راه دشوار مي‌گردد:       105

5-2-4-5- گفتن Namaste زماني كه مربي‌گري به مرحله آخر مي‌رسد 106

5-3- مدل مربی‌گری بر مبنای برنامه ‌یادگیری فردی...................................... 106

5-3-1- مرحله 1: تحلیل از خواست‌ها و نیازهای خود................................ 108

5-3-2- مرحله 2: طراحی و برنامه‌ریزی برای خودپاسخگویی.................... 109

5-3-3- مرحله 3: اجرایی کردن سبک‌ها، فنون و مهارت‌های کاربردی...... 110

5-3-4- مرحله 4: ارزیابی از موفقیت و‌ یادگیری......................................... 111

بخش دوم: ارشاد در سازمان................................................................................................... 121

فصل ششم: مفهوم و سير تكاملي ارشاد.................................................................... 125

6-1- ارشاد چيست؟.......................................................................................... 128

6-2- ويژگي‌هاي برنامه ارشاد در سازمان.......................................................... 129

6-2-1- ساختار............................................................................................ 129

6-2-2- خدمات............................................................................................ 130

6-2-3- فرايند.............................................................................................. 131

6-2-4- مدت زمان....................................................................................... 132

6-2-5- قابليت سهولت اجرا......................................................................... 133

6-2-6-  هزينه............................................................................................. 133

6-3- انواع ارشاد................................................................................................. 134

6-3-1- ارشاد بدون ساختار (غيررسمي)..................................................... 134

6-3-2- ارشاد ساختارمند (رسمي).............................................................. 134

6-4- تفاوت‌های ارشاد با مربی‌گری................................................................... 135

6-4-1- تمركز.............................................................................................. 135

6-4-2- نقش................................................................................................ 136

6-4-3- روابط............................................................................................... 136

6-4-4- منابع تأثير....................................................................................... 136

6-4-5- ارجاع............................................................................................... 136

6-4-6- حوزه كار.......................................................................................... 137

6-5- شباهت‌هاي ارشاد با مربی‌گری................................................................. 137

فصل هفتم: انتظارات در ارشاد...................................................................................... 141

7-1- انتظارات مدیر از ارشاد چيست؟.............................................................. 141

7-2- چه انتظاراتي از ارشادگر باید داشت؟....................................................... 142

7-3- چه انتظاراتي نبايد از ارشادگر داشت؟..................................................... 142

7-4- ارشادگران چه انتظاراتي از فرد تحت‌الحمایه دارند؟................................ 143

فصل هشتم: صلاحیت‌ها و مهارت‌های مورد نیاز ارشاد............................................ 149

8-1- شرايط انتخاب ارشادگر حرفه‌اي............................................................... 149

8-2- صلاحيت‌ها‌ی عمومی مورد نیاز ارشادگران.............................................. 151

8-2-1- تعیین حوزه چشم‌انداز.................................................................... 154

8-2-2- خودآگاهي و آگاهي رفتاري............................................................ 155

8-2-3- فراست و تیز فهمی در مورد كسب و كار و داشتن تجربه زمینه‌ای. 156

8-2-4- ارتباطات......................................................................................... 157

8-2-5- تعهد نسبت به ‌يادگيري خود و علاقمندي كمك به ديگران در‌
يادگيري......................................................................................................... 158

8-2-6- مديريت روابط و شفاف‌سازي اهداف............................................... 159

8-3- مهارت‌هاي مورد نياز ارشادگرحرفه‌اي...................................................... 159

فصل نهم: فرایند ارشاد.................................................................................................. 169

9-1- فرایند ارشاد.............................................................................................. 169

9-1-1- توافق کردن..................................................................................... 169

9-1-2- تعيين جهت.................................................................................... 170

9-1-3- پيشرفت.......................................................................................... 170

9-1-5- حرکت کردن.................................................................................. 171

9-2- ابعاد فرايند ارشاد..................................................................................... 174

9-2-1- استانداردها در فرايند ارشاد............................................................ 174

9-2-2- شخصيت......................................................................................... 175

9-2-3- صلاحيت‌ها و نتايج آن................................................................... 175

9-2-4- صلاحيت‌های كلان (ماکرو) در مقابل صلاحيت‌هاي خرد (میکرو) 176

9-3- رویکرد‌های رشد و توسعه ارشادگر........................................................... 178

9-3-1- رويكرد مهارت‌ها............................................................................. 178

9-3-2- رویکرد توسعه کسب و کار............................................................. 179

9-3-3- رویکرد جستجوی هوشیارانه........................................................... 180

9-4- فرایند ارشاد برای ‌یک برنامه‌ یادگیری فردی (PLP) در سازمان............ 182

9-4-1- مرحله اول: تایید و تثبیت برنامه‌ یادگیری فردی(PLP)............... 183

9-4-2- مرحله دوم: تشویق به خودمدیریتی در ‌یادگیری........................... 184

9-4-3- مرحله سوم: فراهم‌سازی حمایت‌ها برای ارشادگر در طی فرایند
اجرای PLP.................................................................................................... 184

9-4-4- مرحله چهارم: کمک به ارزیابی موفقیت‌ها و‌یادگیری‌ها................. 185

پیوست‌ها......................................................................................................................... 187

پیوست 1...................................................................................................................... 187

پیوست2....................................................................................................................... 189

پیوست 3...................................................................................................................... 195

واژه‌نامه...................................................................................................................................... 197

منابع      207